Ξύνοντας την πλάτη μας

Καθώς γίνεται όλο και πιο μαζικό το φαινόμενο των μπλογκ στην Ελλάδα, και καθώς τα εγχώρια Μέσα στρέφουν αυξανόμενα το ενδιαφέρον τους στην ιστολογόσφαιρα, παρατηρούμε βαθμιαία την εμφάνιση γεγονότων που εγείρουν πολλά ερωτήματα για την αυθεντικότητά τους. Βέβαια η συζήτηση είναι μεγάλη και θεωρώ για άλλη μια φορά ότι πολύ μεγάλο μέρος της συνδέεται με το ζήτημα της ιστολογικής δεοντολογίας (μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση του οποίου μπορείτε να διαβάσετε εδώ). Ωστόσο, θα επισημάνω μερικά σημαντικά σημεία που μένουν στο περιθώριο των συζητήσεων, για να δείξω ότι ο προσανατολισμός των Νέων Μέσων πρέπει να στηρίζεται σε κοινές αξίες. Μια απ’ αυτές τις αξίες θεωρώ ότι είναι η επωνυμία. Με την έννοια ότι η επώνυμη γνώμη, το επώνυμο ρεπορτάζ καταστούν το κείμενο αξιόπιστο σ’ ένα πρώτο τουλάχιστον επίπεδο. Η ριζική καχυποψία που προσβάλλει το Διαδίκτυο οφείλεται στο γεγονός ότι κανείς δε μπορεί να πάρει στα σοβαρά κανέναν.

Συνειδητοποιούμε ότι προκειμένου κανείς να αποκτήσει πολλούς αναγνώστες, δημοφιλία κι ενδεχόμενα έσοδα ή οφέλη, είναι ικανός να κάνει τα πάντα. Δεν το έχουμε δει ακόμα, ή τουλάχιστον έτσι νομίζουμε, αλλά σε λίγο θα το δούμε κι αυτό σίγουρα. Άλλωστε το έχουμε δει στον παραδοσιακό Τύπο αρκετές φορές. Όταν πια θα έχει εμπεδωθεί η δύναμη του Μέσου, κι όταν αποκτήσουν πρόσβαση όλο και πιο αδαείς άνθρωποι, όλο και πιο απαίδευτοι, όλο και πιο επιρρεπείς στην φθήνια, θα δούμε ιστολόγους που υποκρίνονται ότι έχουν καρκίνο, ιστολόγους που υποκρίνονται ότι είναι κάποιοι που δεν είναι κ.λπ. Τότε, τα παραδοσιακά Μέσα, θα βρουν, εκτός από μια καλή ευκαιρία επίθεσης στο Νέο Μέσο, ένα καινούργιο θέμα που θα τιτλοφορείται: «Τί τα θέλουν οι πολίτες τα δικά τους Μέσα, όταν δεν μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν σωστά;» Βέβαια κανείς, και το λέω με σιγουριά και λύπη, δεν ασχολείται στην Ελλάδα με αυτές τις δυσοίωνες προοπτικές.

Μια άλλη αξία, απέναντι στην οποία οι περισσότεροι είναι εχθρικοί, αφορά στο επίπεδο του διαλόγου. Δεν αναφέρομαι μόνο στο αισθητικό μέρος, που ομολογώ ότι είναι έλασσον, αλλά κυρίως στην αποδοχή μερικών έντιμων κανόνων. Ποιός είπε ότι οι ανατρεπτικές ιδέες, ο ιδανικός τρόπος ζωής, η ουτοπία, δεν έχει το savoir vivre της; Πώς μπορείς να συζητήσεις με κάποιον που σε βρίζει; Αν οι νοήμονες άνθρωποι που αντιδρούν στις ανισότητες και στην κοινωνική αδικία δεν καταλάβουν ότι ο νιχιλισμός που επικρατεί στο Διαδίκτυο συμφέρει τους εμπόρους και τους ισχυρούς τόσο πολύ που σχεδόν τον προωθούν, το Διαδίκτυο θα συνεχίσει να τους παγιδεύει. Το έγραψα και στο βιβλίο μου: οι νέοι έλληνες είναι σαν να έχουν πάρει στα χέρια τους ένα εργαλείο, να το περιεργάζονται κι ενώ μ’ αυτό μπορούν να κάνουν εξαιρετικά πράγματα, εκείνοι διαλέγουν είτε να ξύνουν την πλάτη τους, ή να προσπαθούν να βγάλουν το μάτι του διπλανού τους.

Ένα παράδειγμα αρκεί. Ένας έλληνας βουλευτής, ο κ. Βενιζέλος, έχει δημιουργήσει το δικό του ιστολόγιο, στο οποίο μπορεί οποιοσδήποτε να σχολιάσει τα λεγόμενά του, να διαφωνήσει, να προτείνει. Η εικόνα που παρουσιάζει όμως ο σχολιασμός, είναι απογοητευτική. Δυστυχώς, στο εν λόγω ιστολόγιο μπορεί κανείς να δει ευκρινώς τί συμβαίνει με την ελληνική κοινωνία σήμερα. Οι Έλληνες φαίνεται ότι έχουν απελπιστεί τόσο πολύ, ότι έχουν τυφλωθεί τόσο πολύ, που δε μπορούν καν να αρθρώσουν λόγο. Η λέξη πολιτισμός ηχεί στα αυτιά τους σαν προσβολή. «Εδώ δεν έχουμε να φάμε» θα πουν, «κι εσύ μας μιλάς για πολιτισμό». Όμως τα πράγματα είναι πολύ συγκεκριμένα. Στην κοινοβουλευτική δημοκρατία ως πολίτης έχεις την επιλογή της ψήφου, αλλά και του ελέγχου. Το ιστολόγιο είναι ένα εκπληκτικό εργαλείο επικοινωνίας, αλλά δείτε πώς το χρησιμοποιούμε. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, η υπεράσπιση τέτοιων αξιών μοιάζει με κακόγουστο αστείο. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που προτιμά να συσκοτίζει συστηματικά τις πραγματικές αιτίες, μια χώρα όπου τίποτα τελικά δε λέγεται ανοιχτά στη δημόσια σφαίρα. Εδώ, η θρασυδειλία είναι στο φόρτε της. Γι’ αυτό και τα ιστολόγια δίνουν μια πρώτης τάξης ευκαιρία στους κανίβαλους να επιδείξουν τα προσόντα τους.

Έγραφα παραπάνω ότι η ριζική καχυποψία είναι ο κοινός τόπος των ιστολογίων. Κανείς δε μπορεί να πιστέψει κανέναν. Εγώ ο ίδιος διάβασα για το πρόσωπό μου αιχμές ότι βγήκα σε δελτίο ειδήσεων ως «τηλε-ειδήμονας», την ώρα που κάποιοι άλλοι είχαν αποφασίσει να μην εμφανιστεί κανένας ιστολόγος στα ΜΜΕ. Αλλού, διάβασα ότι το ενδιαφέρον μερικών δημοσιογράφων με την ιστολογόσφαιρα οφείλεται μόνο σε ιδιοτελή κίνητρα. Πραγματικά στην χώρα μας οι ιδέες των μεμονωμένων ανθρώπων φαίνεται να μην έχουν καμία αξία.

Έγραψα αυτό το βιβλίο για τα μπλογκ, όπως κι εκείνο για τη διαφήμιση και το άλλο για την τέχνη του δρόμου, κι όχι άλλα βιβλία, για λόγους που θα καταλάβει κανείς πολύ εύκολα, απλά διαβάζοντάς τα. Ωστόσο, αυτό δεν αρκεί. Για κάποιους, είμαι ένας ακόμα που βγήκε στις ειδήσεις… γιατί αυτός ήταν ο στόχος της ζωής του.

Posted In:

10 Comments

  1. ενδιαφέρων πάντως θα έχει να εξετάσουμε και τα αίτια της, ας πούμε χρήσης της ανωνυμίας, ιδιαίτερα δε όταν γράφονται αλήθειες που χτυπούν κατεστημένα και πεπραγμένα «θεσμών». Ο άλλος καίγεται να γράψει και να καταγγείλει και μέχρι τώρα δεν του εδόθη η ευκαιρία, από την άλλη έχει και…οικογένεια που δεν θέλει να του την πειράξουν, ή να τον καταστρέψουν κάποιοι με εξουσιαστική δύναμη που θίγονται. Το ψευδώνυμο όχι μόνο είναι λύση, αλλά ίσως και να επιβάλλεται. Στη Λογοτεχνική γραφή πάντως εδώ και αιώνες οι λογοτέχνες χρησιμοποίησαν αμέτρητα ψευδώνυμα. Και φτάνουμε στο… Κύρος του γραπτού λόγου που αναφέρεστε.

    Ένα κείμενο είναι έγκυρο ή όχι από το περιεχόμενό του και όχι από την υπογραφή του. Η Ιστορία έχει πάμπολλα παραδείγματα να μας επιδείξει…

    Με τα παραπάνω σχόλια μου δεν μειώνω την ποιότητα του προβληματισμού σας. Αντιθέτως, νομίζω ότι είναι θέμα για μια μεγάλη συζήτηση.

  2. Εχει σπουδαίο ενδιαφέρον το κείμενο σας. Θέτει προβληματισμούς, οι οποίοι κυκλοφορούν ευρέως. Θα ήθελα να πω όμως ότι τα μπλογκ έχουν μια δική τους ομορφιά, αρκεί να μην αποκτούν υβριστικό και απρεπές ύφος. Είναι στη συντρηπτική τους πλειοψηφία νέοι άνθρωποι που αναζητούν διεξόδους επικοινωνίας με αυτό τον….μυστικό, τον κεκαλυμένο τρόπο. Δεν είναι κακό, απαραιτήτως. Μάλλον θεμιτός είναι ο τρόπος. Αλλωστε , η επικοινωνία πια σε όλους τους τομεις είναι τόσο υποβαθμισμένη, ώστε γιατί να μην δικαιολογήσω τη φυγή μέσω των μπλογκερς ;
    Εχω φτιάξει κι εγω το δικό μου, περισσότερο από περιέργεια και λιγότερο από πάθος. Μ αρέσει , όμως. Ακουω, αφουγκράζομαι, διαβάζω, προχωράω δεν έχει σημασία αν ακολουθώ τα βήματα κανενός, αλλά ότι προχωρώ, μιας και η στατικότητα σκοτώνει τον άνθρωπο.
    Ριτς

  3. Έχω επιφυλάξεις για την επωνυμία και τις πολλαπλές προεκτάσεις της (ωφέλιμες και μη). Δεν ανήκω σ’ αυτούς που σε κατηγόρησαν όταν βγήκες στην τηλεόραση, αν και υπήρξα – κατά κάποιον τρόπο – ο καθ’ ύλην αρμόδιος για να το κάνω. Καλά έκανες και βγήκες στο γυαλί, κι ας είχαμε συμφωνήσει κάποιοι μεταξύ μας ότι δεν πρέπει να βγει κανένας. Από τη στιγμή που δε μίλησες για την Αμαλία ούτε αποπειράθηκες να καπηλευτείς την επιτυχία της κινητοποίησης, θεωρώ ότι χειρίστηκες μια εξαιρετικά λεπτή κατάσταση όσο καλύτερα μπορούσες. Και αντιλαμβάνομαι ότι κάποιος έπρεπε να εμφανιστεί και να εξηγήσει στο ευρύ κοινό τι είναι τα blogs και τι δυναμική μπορεί να κρύβει το internet ως μέσο.

    Αρκετές από τις προβλέψεις σου με βρίσκουν σύμφωνο. Θυμάμαι πριν από λίγους μήνες κάποιοι είχαν ανοίξει blog-μαϊμού για να προωθήσουν τη φραπελιά και τις θαυματουργές της ιδιότητες. Θα έρθουν κι άλλοι. Καλύτερα οργανωμένοι και με αρκετό κομπόδεμα ώστε να κάνουν γερές «μεταγραφές». Δε μπορούμε να τους σταματήσουμε. Μπορούμε όμως να συνεχίσουμε να αμφισβητούμε αυτά τα οποία πρεσβεύουν. Διαφυλάττοντας παράλληλα με την ανωνυμία μας (όσοι από εμάς την επιλέγουν) και το δικαίωμα μας στην ελεύθερη δημόσια έκφραση. Οποιουδήποτε επιπέδου.

  4. @ stratos fountoulis
    Συμφωνώ μαζί σας σε σχέση με τα καλλιτεχνικά ψευδώνυμα. Όπως επίσης και με το ότι είναι το περιεχόμενο που μετρά κι όχι το όνομα. Ωστόσο, το όνομα είναι μια εγγύηση. Και μια ασπίδα προστασίας θα έλεγα. Ή ακόμα, και μια «ζώνη ασφαλείας». Δε συμφωνώ όμως με την επιτακτικότητα του ψευδωνύμου όταν πρόκειται για καταγγελίες. Ο φόβος μάς μετατρέπει σε μνησίκακους πολίτες που κρύβονται πίσω από περσόνες. Το ψευδώνυμο δεν είναι ποτέ η μόνη λύση. Το ψευδώνυμο θεωρώ πώς επιδοτείται από εκείνους που θέλουν να μειώνουν την αξία των καταγγελιών.
    Θα σας δώσω ένα παράδειγμα: έχω γράψει ένα βιβλίο που ερευνά τους μηχανισμούς της διαφήμισης. Όπως καταλαβαίνετε δεν είναι καθόλου μα καθόλου κολακευτικό για τη διαφήμιση. Ίσα ίσα, πολλοί το έχουν χαρακτηρίσει «ακραίο» (κάτι που εγώ βέβαια δε το συμμερίζομαι). Κάποιοι μου είπαν να βγάλω το βιβλίο με ψευδώνυμο γιατί δε θα ξαναέβρισκα δουλειά ως δημοσιογράφος, ενώ μερικοί μου είπαν ότι είναι επικίνδυνο να τα βάζεις με τα οργανωμένα συμφέροντα των επιχειρήσεων. Το δημοσίευσα ωστόσο με το όνομά μου κανονικά, γιατί πιστεύω ότι έτσι πρέπει να λειτουργεί η δημοκρατία, η ελευθερία έκφρασης και διακίνησης ων ιδεών.

    @ritsmas
    Υπάρχει η γοητεία του μυστικού, του κρυπτικού, όπως λέτε, αλλά υπάρχει και η γοητεία της ζύμωσης, του διαλόγου, του ανοιχτού ορίζοντα. Το Μέσο είνα γεμάτο υποσχέσεις.

    @nefelikas
    Νομίζω ότι η απάντηση που δίνω στον strato θα πρέπει να σε καλύπτει. Οι επιφυλάξεις σου ποιές είναι;

  5. έχετε μήπως κάποιο λινκ για να δω το βιβλίο σας και διαβάσω κάποιο απόσπασμα; θα με ενδιέφερε αν κάποια κείμενα θα μπορούσαν, και εάν εσείς το επιθυμείτε, να δημοσιευτούν στο περιοδικό μου στις Στάχτες.

  6. θεωρώ την ανωνυμία ένα βασικό χαρακτηριστικό των blog από το οποίο πηγάζει και μέρος της δύναμής τους καθώς έτσι ο συγγραφέας νοιώθει ασφαλής να εκφράσει την όποια άποψη. Το ψευδώνυμο είναι και αυτό μια μορφή ανωνυμίας, όπου πρέπει να τηρούνται οι τύποι της επωνυμίας.
    Το παράδειγμα των πολιτικών blog δεν είναι τυπικό καθώς η ελληνική κοινωνία έχει απαξιώσει πλήρως την πολιτική.

  7. Η επωνυμία συνεπάγεται έκθεση. Κάποιοι την επιζητούν, διεκδικώντας το μερίδιο τους στη δόξα, το χρήμα και διάφορα άλλα καλά πράγματα. Κάποιοι άλλοι προτιμούν να ζουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, παράλληλα όμως αφήνοντας το αποτύπωμα τους στο δημόσιο βίο (που είναι άλλο πράγμα από τη δημοσιότητα προφανώς). Για παράδειγμα, ο περιβόητος κομίστας «Αρκάς» – που ξεκίνησε πολύ πριν εμφανιστεί καν το internet στη ζωή μας. Είναι θέμα επιλογής τελικά.

    Εξαρτάται επιπλέον από το τι λες. Ο FunEL π.χ. δε θα μπορούσε ποτέ να υπογράφει με το αληθινό του ονοματεπώνυμο. Για ευνόητους λόγους.

  8. «Men det är ju ingen som låtsas vara pølsemannen, eller hur?»
    (c) Robin Paulsson.

    Η τοποθέτηση του νεφελίκα με καλύπτει πλήρως.

    Το τσιτάτο στην αρχή είναι του Σουηδού κωμικού Robin Paulsson και σημαίνει:
    «Μα δεν είναι κανείς που παριστάνει τον λουκανικοπώλη, έτσι δεν είναι;»

    pølsemannen=λουκανικοπώλης

  9. @aspros
    1. Είναι βασικό χαρακτηριστικό σύμφωνα με εσάς. 2. Πώς θα νιώσει ασφαλής εκείνος ή εκείνη που θίγεται από κάποιον συκοφάντη; 3. Ποιός έχει συμφέρον απ’ την απαξίωση της πολιτικής;

    @nefelikas
    Όλοι κρινόμαστε γι’ αυτά που πράττουμε και γι’ αυτά που λέμε τόσο δημοσίως όσο και ιδιωτικώς.

    @polsemannen
    Αφού συμφνωνείτε με τον nefelika γιατί δεν πηγαίνετε να του πείτε στο μπλογκ του;

  10. @polsemannen
    Αφού συμφνωνείτε με τον nefelika γιατί δεν πηγαίνετε να του πείτε στο μπλογκ του;

    Άντε πάλι τα ίδια!
    Διότι κ.Ανδριωτάκη ήθελε να τα πεί εδώ!Και το κάνει αυτό ,αντι να πουλάει λουκάνικα στην στοκχόλμη ,διότι είναι ανώνυμος και δεν μπορεί κανείς να του το απαγορεύσει ,εκτός βέβαια αν τον φάει η μαρμάγκα του moderation!
    ΥΓ.Είπα να μην ξανασχοληθώ με δημοσιογράφους ,αλλά με τσιγκλάτε!

Σχόλια

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Twitter

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Twitter. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s

Ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για την εξάλειψη των ανεπιθύμητων σχολίων. Μάθετε πως επεξεργάζονται τα δεδομένα των σχολίων σας.