Οκτώ ημέρες πριν τις εκλογές το κλίμα αρχίζει να πολώνεται επικοινωνιακά ανάμεσα στα δύο κόμματα εξουσίας. Οι υπόλοιποι μάχονται να διατηρήσουν τις δυνάμεις τους καθώς και να αποφύγουν τις απώλειες της τελευταίας στιγμής. Το διακύβευμα των εκλογών, όσο κι αν θέλουν να μάς πείσουν ότι συνιστά κι αυτό μέρος της επικοινωνιακής διάστασης της πολιτικής, υφίσταται, είναι απόλυτα υπαρκτό δηλαδή, κι αφόρητα κοινότοπο. Την Κυριακή 8 Σεπτέμβρη οι Έλληνες ψηφίζουν κυβέρνηση, δηλαδή οικονομικό σχέδιο για τη διοίκηση της χώρας. Μ’ άλλα λόγια αποφασίζουν για την πίτα.

Τα δύο μεγάλα κόμματα μοιάζει να έχουν διαφορές μόνο στις λεπτομέρειες. Αν προσέξει κανείς τη ρητορική των υποψηφίων αλλά και των διαφημιστικών τους εκστρατειών θα δει ότι ΝΔ και ΠΑΣΟΚ δε διαφοροποιούνται ουσιαστικά. Εδώ το θέμα είναι ποιός θα πείσει περί της ηθικής του, της ευστροφίας, της πολιτικής ορθότητάς του. Πράγματι αυτές οι εκλογές, όπως και οι προηγούμενες αφορούν περισσότερο στο ποιός θα κυβερνήσει. Γι’ αυτό κι όλα παίζονται στο πρόσωπο του αρχηγού. Το πώς θα κυβερνήσει το κυρίαρχο κόμμα είναι ακόμα ένα ζήτημα της εικονικής πολιτικής διαμάχης, αλλά κι εδώ εμφιλοχωρεί σταθερά η ηθική. Εμείς, λέει η μια πλευρά, θα είμαστε λιγότερο διεφθαρμένοι από εσάς που αλώσατε την χώρα. Την ίδια στιγμή η άλλη πλευρά επιμένει: δεν ξεχάσαμε τη δική σας εικοσαετία που κατέστρεψε τον τόπο. Και πάει λέγοντας.

Αμφότερα τα μεγάλα κόμματα χρησιμοποιούν πάνω κάτω τους ίδιους γενικούς όρους για να περιγράψουν την πολιτική τους. Ανάπτυξη, επενδύσεις, κοινωνικό κράτος, μείωση του ελείμματος, μείωση της φορολογίας. Τί σημαίνουν όμως όλες αυτές οι εξαγγελίες; Γιατί οι αρχηγοί αποφεύγουν να παρουσιάσουν ολόκληρη την εικόνα; Πώς ονειρεύονται πρακτικά την Ελλάδα τα δύο μεγάλα κόμματα; Γιατί δε μιλούν συγκεκριμένα; Πώς θα εξασφαλίσουν την κοινωνική ειρήνη κι ευημερία στην χώρα; Πώς θα εγγυηθούν ότι θα προστατέψουν ουσιαστικά το περιβάλλον;

Στο πρόσφατο debate ο ακροδεξιός υποψήφιος Καρατζαφέρης επανέλαβε μια φράση που τείνει να γίνει κλισέ στους λόγους πολλών πολιτικών της δεξιάς. Είπε ότι πρέπει να «μεγαλώσει η πίτα», εννοώντας ότι πρέπει να αυξηθεί η παραγωγή της Ελλάδας, ώστε να αυξηθεί το μερίδιο όλων. Το πώς θα γίνει αυτό δε λέγεται, υποθέτει ωστόσο κανείς ότι το σύνθημα «περισσότερες επενδύσεις» κι «ανάπτυξη παντού» στοχεύει ακριβώς εκεί. Αυτό που με υποκρισία υποσημειώνει η προτροπή για αύξηση της πίτας, είναι ότι η Ελλάδα έχει μικρή ως ελάχιστη παραγωγή προϊόντων κι υπηρεσιών, κι ότι η πίτα δεν επαρκεί να μας ταϊσει όλους. Βέβαια η πίτα δεν είναι καθόλου μικρή. Το αντίθετο θα έλεγε κανείς. Κι όμως όλοι μιλούν για ανάπτυξη.

Το ΠΑΣΟΚ κι ο αρχηγός του μιλά με θέρμη για τις ευκαιρίες που κομίζουν οι νέες τεχνολογίες και οι επικοινωνίες, χωρίς όμως να εξηγεί τί θα μπορούσε να κάνει η χώρα, προκειμένου να ανέβει στο άρμα της «νέας εποχής». Οι πιθανότητες να αυξήσει κανείς την παραγωγή του χωρίς να κάνει κάτι είναι μηδαμινές. Αν θέλεις να αυξήσεις την πίτα είτε θα προσελκύσεις ξένες επενδύσεις, πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να γίνεις ανταγωνιστικός κι άρα ελκυστικός, ή να αναπτύξεις δική σου, πρωτογενή βιομηχανία. Στη μεταπρατική Ελλάδα η βιομηχανία προχωρά ασθμαίνοντας και προτιμά να μετεγκαθίσταται σε χώρες με φθηνότερο εργατικό δυναμικό κι ελκυστικότερο φορολογικό σύστημα. Εδώ, ούτε η έρευνα ευδοκιμεί, αλλά ούτε και ο πειραματισμός. Πώς λοιπόν θα αυξηθεί η πίτα; Κι αν υποθέσουμε ότι θα αυξηθεί ως δια μαγείας, ποιός εγγυάται ότι θα μοιραστεί δικαιότερα απ’ ό,τι σήμερα; Οι οπαδοί της κεντρώας και της αριστερής πτέρυγας μιλούν τώρα περισσότερο για αναδιανομή της πίτας, παρά για ανάπτυξη, συνειδητοποιώντας ότι η ανάπτυξη έχει μεγάλα κόστη. Οι ίδιοι όμως που ευαγγελίζονται την κοινωνική δικαιοσύνη αποσιωπούν το υπαρκτό ζήτημα που θέτουν οι δεξιοί: τί θα γίνει με το μέγεθος της πίτας τη στιγμή που κινδυνεύει να γίνει μικρότερη; Η απάντηση βέβαια είναι απλή. Το δίλημμα «μικρή ή μεγάλη πίτα» πρέπει να τίθεται αφού εξασφαλίζεται μια δίκαιη κατανομή των κομματιών της. Κι επομένως, το δίλημμα «ανάπτυξη ή θάνατος» είναι ψευδές, καταστροφολογικό και αποπροσανατολιστικό. Δεν θα καταργήσουμε τις ελευθερίες, το κοινωνικό κράτος ή όποια άλλη κατάκτηση προκειμένου να διασφαλίσουμε την αέναη ανάπτυξη.

Μια πολύ σοβαρή συζήτηση αλλά και μια σφοδρή μάχη που διαξάγεται τελευταία στο Δυτικό κόσμο αφορά στην ανάπτυξη, ήτοι στο μέγεθος της πίτας, στα όρια της παραγωγής και της κατανάλωσης. Στην ημεδαπή το θέμα μπήκε αναπάντεχα απ’ τα δεξιά, αλλά μέχρι τις επόμενες εκλογές, θα γίνει κατά πάσα πιθανότητα μεγαλύτερο. Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, επεναλαμβάνουν το μάντρα της ανάπτυξης, σαν την ιερή λέξη που θα λύσει όλα μας τα προβλήματα, αποσιωπώντας τις σοβαρότατες συνέπειες. Ο πλανήτης, κι όχι μόνο η χώρα όπως βιώνουμε εμείς τις κλιματικές της αλλαγές, απειλείται με τεράστιες καταστροφές, εξαιτίας αυτής της δίχως όρια ανάπτυξης. Το ΠΑΣΟΚ, μέσα στη γενικότερη συνθηματολογία του κάτι προσπαθεί να αρθρώσει, έχοντας εντάξει νεφελωδώς στο πρόγραμμά του την «πράσινη πολιτική», την «αειφόρο ανάπτυξη» κ.λπ. Όμως η ανάπτυξη δεν έχει γίνει ακόμα κεντρικό ζήτημα της εγχώριας πολιτικής, όπως δεν έχει γίνει, είναι αλήθεια, πουθενά στον καπιταλιστικό κόσμο. Η Ελληνική πρωτοτυπία αφορά κυρίως στο γεγονός ότι τα εδώ ΜΜΕ και οι πολιτικοί προτιμούν να προωθούν ανούσιους διαλόγους, περί ηθικής των με και των δε, παρά να συζητούν επί της ουσίας. Η πίτα, είτε το θέλουμε είτε όχι είναι ένα απ’ τα κεντρικότερα ζητήματα της ύπαρξής μας. Είναι η οικονομία, ο τρόπος παραγωγής, τα όρια, οι δυνατότητες. Χωρίς ουσιαστικό διάλογο, με τόσα βαρίδια απ’ το παρελθόν, η ελληνική πολιτική σκηνή, προτιμά να αποπροσανατολίζει τον κόσμο και να βαδίζει η ίδια στα τυφλά, κάνοντας αγώνες ηθικής. Στην πραγματικότητα κανένα απ’ τα δύο μεγάλα κόμματα δεν υπόσχεται βαθιές αλλαγές για την κοινωνία, την οικονομία, το μέλλον. Η πίτα θα συνεχίσει να βγαίνει απ’ το φούρνο ακανόνιστα, να μοιράζεται εντελώς άνισα, και τα αποφάγια της θα πνίγουν όλο και περισσότερο την χώρα.