Η πρόσφατη εμφάνισή μου στο πρώτο πάνελ με blogger στην ελληνική τηλεόραση που διοργάνωσε το τηλεοπτικό κανάλι Σκάι τη βραδιά των εκλογών (16/09/2007), έχει προκαλέσει την αντίδραση κάποιων ανθρώπων οι οποίοι σκορπούν εδώ κι εκεί απαξιωτικά για το πρόσωπό μου σχόλια. Επειδή είναι όλα τους ανώνυμα και κακεντρεχή, δε θα απαντήσω σε κανένα. Κρίνω ωστόσο σκόπιμο να πω δυο τρία λόγια για τις εμφάνισεις μου στα παραδοσιακά Μέσα, για αποφυγή μελλοντικών παρεξηγήσεων.
Μέχρι αυτή τη στιγμή, όσοι με κάλεσαν στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο, αλλά κι εκείνοι που έγραψαν στις εφημερίδες και τα περιοδικά, το έκαναν γιατί είμαι ο συγγραφέας του μοναδικού δοκιμίου στην ελληνική βιβλιογραφία που αναφέρεται αποκλειστικά στο φαινόμενο των ιστολογίων. Επιπλέον, τυχαίνει να είμαι εγώ ο ίδιος blogger εδώ και τρία χρόνια. Αυτά τα δύο γεγονότα είναι νομίζω αρκετά, για να δικαιολογήσουν την πρόσκλησή μου στα ρεπορτάζ και στις εκπομπές.
Είναι σαφές ότι σε όλες ανεξαίρετα τις συνεντεύξεις έχω μιλήσει για το φαινόμενο, για τις προοπτικές και τους κινδύνους που φέρνει μαζί του και σε καμία ομιλία μου δεν προσπάθησα να οικειοποιηθώ κάποιο κίνημα, να μιλήσω εκ μέρους των blogger, της Αμαλίας, των διαδηλωτών για τις πυρκαγιές κ.λπ. Υπερασπίζομαι παντού το δικαίωμα όλων να εκφράζονται δημόσια κι ελεύθερα, αλλά ίσως ενοχλεί το γεγονός ότι εκτός απ’ τις ευκαιρίες του Νέου Μέσου, επισημαίνω και τις παθογένειές του, πράγμα που σημαίνει ότι διεκδικώ αξίες, διάλογο, ατομικές καθώς και συλλογικές αποφάσεις. Αν αυτό το τελευταίο μοιάζει στους περισσότερους αδύνατο, ειλικρινά δε μπορώ να κάνω κάτι. Προτιμώ να μην χάνω την πίστη μου στον ορθό λόγο και να συνεχίζω την αναζήτησή μου με εκείνους που στοχάζονται, αμφιβάλλουν και πειραματίζονται.
Κι ένα πιο γενικό σχόλιο σε απάντηση του ερωτήματος «τί θέλουν οι blogger στην τηλεόραση»: θεωρώ ότι η εμφάνιση των blogger στα παραδοσιακά Μέσα δε μπορεί να είναι καταδικαστέα αφ’ εαυτής. Απεναντίας, πιστεύω ότι η παρουσία σοβαρών ιστολόγων στην παραδοσιακή δημόσια σφαίρα, μόνο καλό μπορεί να κάνει στο δημόσιο διάλογο, και γενικότερα στην κοινωνία. Όπως έγραψα και στην προηγούμενη ανάρτηση, το στοίχημα είναι ανοιχτό.
Manolis Andriotakis 
Αν και δεν διάβασα κανένα προσωπικό σχόλιο. Διέκρινα μια αμφισβήτηση, όπως πάντα και σε κάθε τι, που εκφραζόνταν στο «ποιοί είναι αυτοί που μας εκφράζουν και μας εκπροσωπούν;». Από εμένα είναι δεκτές τέτοιες επισημάνσεις αλλά να αληθεύουν. Χωρίς να έχω δει ολόκληρο το βίνεο δεν μπορώ να βγάλω ασφαλή συμπεράσματα.
Το πως εκμεταλεύεται ο καθένας αυτή την πρόσκληση πάντως διαφέρει φαντάζομαι ή μάλλον είμαι σίγουρος. Και αυτό ίσως προκάλεσε κάποιους.
Μια πρώτη παρατήρηση:
Προς τι ο γυναικωνίτης και ο ανδρώνας στα τηλεοπτικά πάνελ;
[σημειολογικά έχει μεγάλο ενδιαφέρον]
arammos Ας βγάλει καθένας τα συμπεράσματά του.
Niemandsrose Ξέρετε, όταν σε καλούν κάπου να μιλήσεις είναι καλό να γνωρίζεις από πριν σε τι θα συμμετάσχεις. Βέβαια αν ξέρεις τον εαυτό σου δεν έχεις τίποτα να φοβηθείς. Στην τηλεόραση (αλλά και στα άλλα Μέσα) υπάρχει μια βιασύνη που συνδυάζεται με άλλες ποιότητες και παράγει τρομερές γενικεύσεις, λάθη, παρεξηγήσεις, στερεότυπα, κατηγοριοποιήσεις κ.λπ. Κάτω απ’ το πρόσωπό μου μπήκε ο χαρακτηρισμός blogger-σκηνοθέτης, ενώ όταν με ρώτησαν του ζήτησα να γράψουν σκέτα συγγραφέας. Βέβαια, εκτός από συγγραφέας μερικών βιβλίων είμαι και σκηνοθέτης και μπλόγκερ (κι αρθρογράφος και σκιτσογράφος και και) οπότε τους κατανοώ… αλλά αν θελετε να σας μιλήσω ειλικρινά όχι δε μου άρεσε που έκαναν του κεφαλιού τους.
Τώρα, η παρατήρησή σας είναι πολύ εύστοχη. Οι γυναίκες του πάνελ εξορίστηκαν σ’ ένα παράλληλο σύμπαν-στούντιο, ήταν νεαρές, πολλές, κι εκ των πραγμάτων αδαείς ως προς τη συζήτηση «Νέα Μέσα & Πολιτική». Οι προσκλήσεις στο πάνελ όμως έγιναν μ’ ένα κριτήριο που μάλλον δεν έγινε σαφές: ήταν άνθρωποι που έστειλαν κάποιο βίντεο/ερώτηση στο «Σκαι YouTube Debate». Φαίνεται ότι οι μόνες γυναίκες που ανταποκρίθηκαν με κάποιες στοιχειώδεις αξιώσεις, ήταν οι συγκεκριμένες. Τί να πώ; Απ’ όσο γνωρίζω πάντως, αλλά κι απ’ όσο βλέπω, οι γυναίκες στα blog είναι ίσως και περισσότερες, αλλά επαναλαμβάνω το πάνελ δε συγκροτήθηκε με βάση κάποια αντιπροσώπευση. Στήθηκε πάνω στην ανταπόκριση που είχε το κανάλι σε μια συγκεκριμένη εκπομπή.
Στην απέναντι πλευρά ωστόσο τα φύλα είχαν ιστότιμη ποσόστωση. Κάτι είναι κι αυτό!
(Στο μπλογκ σας δε μπορώ να αφήσω σχόλιο. Γιατί πρέπει υποχρεωτικά να γραφτώ στο blogger;)
Μανώλη [ας καταργήσουμε τον πληθυντικό, προτείνω, και βέβαια ας διατηρήσουμε την ευγένεια], παρακολούθησα ολόκληρη την εκπομπή -αν και ο χρόνος μου είναι πολύ περιορισμένος – γιατί κατά πρώτον με ενδιέφερε να δω αν οι αιτιάσεις περί εκπροσώπησης ευσταθούσαν. Δεν είδα πουθενά να προκύπτει κάτι τέτοιο.
Το δεύτερο αφορά στα κριτήρια βάσει των οποίων συγκροτήθηκαν τα εδώ και εκεί πάνελ. Γιατί εσείς και όχι άλλοι. Αυτό είναι μάλλον δεν είναι κάτι που μπορώ να εξετάσω και δέχομαι αυτό που λες για λόγους καλής πίστης. Και καταλαβαίνω -διόρθωσέ με αν κάνω λάθος- ότι συμμετάσχεις ως μονάδα και ως μελετητής του φαινομένου αλλά και μέρος του (κάπως σαν τους native ethnographers). Παρόλαυτα διακρίνω μία δίψα των bloggers για δημοσιότητα από τα mainstream ΜΜΕ και δεν αναφέρομαι μόνο σ’ αυτή την εκπομπή.
Και το τελευταίο που ήθελα να πω, είναι πως μολονότι μας είναι εύκολο γενικά να ασκούμε κριτική και αμφισβήτηση σε συγκεκριμένες περιοχές της ανθρώπινης δράσης και γνώσης (βλ. πολιτική, κοινωνία κλπ), όταν έρχεται η απαίτηση της αυτοκριτικής υπάρχει μια τρομερή δυστοκία. Για να μην πω αποστροφή. Γι’ αυτό θα -συνεχίσεις να- δέχεσαι -στωικά φαντάζομαι- την επίθεση όσων παρουσιάζουν αλλεργία στην κριτική στο εσωτερικό της μπλογκόσφαιρας.
[Στο blog μου ως και ανώνυμοι μπορούν να αφήνουν σχόλια. Γιατί δε σου επιτρέπει; Μήπως είναι και αυτό αλλεργικό; ;)]
«»Μια πρώτη παρατήρηση:
Προς τι ο γυναικωνίτης και ο ανδρώνας στα τηλεοπτικά πάνελ;
[σημειολογικά έχει μεγάλο ενδιαφέρον]»»
«»Τώρα, η παρατήρησή σας είναι πολύ εύστοχη. Οι γυναίκες του πάνελ εξορίστηκαν σ’ ένα παράλληλο σύμπαν-στούντιο, ήταν νεαρές, πολλές, κι εκ των πραγμάτων αδαείς ως προς τη συζήτηση «Νέα Μέσα & Πολιτική». «»
Πρῶτ’ἀπ’ὅλα, οἱ κοπέλες εἶχαν στείλει ἀπὸ κοινοῦ ἕνα βιντεάκι στὸ ΣΚΑΪ YouTube Debate, ὁπότε ὁ σταθμὸς, εὔλογα, τὶς μεταχειρίζεται σὰν «ἕναν συμμετέχοντα»- ἂν τοὺς ἀπευθυνόταν ἔτσι ὁ λόγος, ἀλλὰ καθόντουσαν μαζὶ μὲ τοῦς ὑπολοίπους, θὰ ἦταν πολὺ περισσότερο ἄνισο ἀπ’ὅτι τυχόν ἦταν τώρα. Πέραν τούτου, πρακτικὰ προβλήματα- ἔχει ὁ ΣΚΑΪ στούντιο μἐ 10 θέσεις μόνο καλεσμένων ἢ τέτοιες ἀμετροέπειες φυλάγονται μόνο γιὰ τὸν γελοῖα σοβαρὸ Εὐαγγελάτο καὶ τὴν προεκλογικὴ «Διαπλοκή» του;
Ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἐκπομπή, μοῦ φαίνεται ὅτι τελευταῖα στιγμὴ (τὸ Σάββατο) ἀποφασίστηκε νὰ ἀλλάξει ὁ χαρακτῆρας της (δὲν ξέρω τί εἶχαν σχεδιάσει πριν, ἴσως προέκταση της συζήτησης καὶ στὴν κυρίως ἐκλογικὴ βραδιὰ)- σὲ τέτοια περίπτωση ἐξηγεῖται, ἀλλὰ δὲν δικαιολογεῖται, καὶ ἡ blog-οποίησή της. Ἀς ποῦμε κι ἐμένα ὡς blogger μὲ βάλανε, ἐνῶ δὲν ἔχω καμμιὰ σχέση, λόγῳ τῆς ὄψιμης σύνδεσης τῆς ἐκπομπῆς μὲ τὰ blogs γενικά.
Του κανενός το ρόδο, τόσο για τη δίψα όσο και για την κριτική της μπλογκόσφαιρας, μου δίνεις μια πολύ καλή αφορμή για μια, δυο αναρτήσεις. Συμφωνώ μαζί σου.
Σωτήρη, η τηλεόραση έχει κάποια απάνθρωπα χαρακτηριστικά, ή για να είμαι πιο επιεικής, παρουσιάζει κάποιες ποιότητες ξένες προς την ευαισθησία και κυρίως το στοχασμό. Στην τηλεόραση μπορείς να βάλεις δίπλα δίπλα έναν φιλόσοφο κι ένα τηλευαγγελιστή, και να αποδείξεις ότι ουσιαστικά δεν έχουν καμία διαφορά, ότι και οι δύο ασχολούνται φερ’ ειπείν με τον λόγο, εφ’ όσον η εκπομπή που κάνεις είναι για τον λόγο. Στο τέλος όλοι θα καταλάβουν ότι ο λόγος δεν είναι δα και κάτι τόσο ενδιαφέρον! Όλα για την τηλεόραση είναι κοινότοπα.
(Σχετικά, θα πρότεινα την ανάγνωση, για άλλη μια φορά, του Μπουρντιέ).
«»Σωτήρη, η τηλεόραση έχει κάποια απάνθρωπα χαρακτηριστικά, ή για να είμαι πιο επιεικής, παρουσιάζει κάποιες ποιότητες ξένες προς την ευαισθησία και κυρίως το στοχασμό.»»
Καλῶς ἢ κακῶς, ἔχω μιὰ (ἀναγκαστικὰ μὴ ῥεαλιστική) τεράστια ἐμπιστοσύνη εἰδικὰ στὸν ΣΚΑΪ, μόνο καὶ μόνο ἐπειδὴ εἶναι τῆς «Καθημερινῆς». (Μετὰ τὸ 2004 δὲ βρίσκεις ἐφημερίδα! Πάει ἡ «Ἐλευθεροτυπία», πάει καὶ «τὸ Ποντίκι», ἀποτελειώθη καὶ τὸ «Βῆμα» ποὺ κρατοῦσε παλιὰ τὰ προσχήματα…. Ἂ ῥὲ Λαμπράκη τί μᾶς ἔκανες…) Ὁπότε κρατῶ τὶς ἐλπίδες μου γιὰ μελλοντικὴ (μερικὴ) ἀνάσχεση τοῦ κανόνα ποὺ ἀνέφερες. Ἴδωμεν.
Ἄ, πῆρα καὶ τὸ βιβλίο σου «Blog. Εἰδήσεις ἀπ’τὸ δικό σου δωμάτιο» (γιὰ μετὰ τὴν ἐξεταστική!). Ἐκ πρώτης ὄψεως φαίνεται καλὸ καὶ ἐν-δε-λε-χέστατο.
Πάντως ἐν ἐυθέτω χρόνω ἐπιτρέψτε μου ὅλοι νὰ διαφωνήσω μὲ τὴν ἄποψη (ποὺ διαπερνᾶ τὀ βιβλίο) ὅτι τὸ νὰ περνᾶς π.χ. 6 ὧρες τὴν ἡμέρα online εἶναι ὑγιές. Λέει στὴν ἐν λόγω ἐκπομπὴ ὁ blogger «Τιτάνας»:Διαβάζω ἐφημερίδες online, ὄχι ἀπ’τὸ περίπτερο.
Παίρνοντας -σὰν ἐλάχιστο παράδειγμα- τὴν ἐφημερίδα, κατά τὴ γνώμη μου ἐντελῶς διαφορετικὸ βίωμα εἶναι ἡ «φυσικὴ» ἀνάγνωσή της: ἀκουσίως μυρίζεις το χαρτί, ἡ ἁφή του ἀποτυπώνεται στὴ μνήμη σου, κάθε μέρα, κάθε φορά. Μὲ τὴν online ἀνάγνωση μπορεῖ νὰ μὴν ὑπάρχει «ἀπώλεια πληροφοριῶν» (ὰν ἐξαιρέσουμε τὰ ἐνίοτε χαριτωμένα γράμματα ἀναγνωστῶν ποὺ δὲν ἀναρτῶνται διαδικτυακά), ἀλλὰ σίγουρα ὑπάρχει ἀπώλεια βιώματος: ἐφημερίδα online, χωρὶς ἁφή, χωρὶς ὄσφρηση, χωρὶς αἰσθήσεις, εἶναι (ἴσως) ἀν-αἴσθητη ἐμπειρία, ἐν ὀλίγοις ἀνέραστη. Κάθε μέρα, κάθε φορά. Γιὰ μιὰ θεμελιωδῶς ἀνέραστη γενιά; Ἴσως. Προσωπικὴ ἄποψη ἐκφράζω, ἴσως ἐπιπόλαιη, μὴ μὲ καταβροχθίσετε, διαδικτυακοὶ φίλοι.
Καὶ τώρα, πίσω στὴν ἐξεταστική ὀλοταχῶς. (Χαριτωμένη, κατ’εὐφημισμόν, λεπτομέρεια: ἐξεταζόμαστε σὲ μαθήματα πού… δὲν διδάχθησαν λόγω καταλήψεων. Ἀλλὰ τὰ ἐξεταζόμαστε γιὰ νὰ ἱκανοποιηθοῦν οἱ συνδικαλιστικὲς διεκδικήσεις τῶν κομματικοφοιτητῶν. Μαύρη μαυρίλα πλάκωσε.)
[Σημείωση: τὸ ἂν θὰ γίνει ἐξεταστικὴ ἢ ὄχι δὲν σχετίζεται μὲ τὸ ἂν κανεὶς συμφωνεῖ μὲ τὶς καταλήψεις καὶ τὴν φετινὴ ἀναμπουμπούλα-δύο τελείως διαφορετικὰ θέματα]
(Πατά ταῦτα, καὶ τὰ δύο θέματα εἶναι ἄσχετα μὲ τὸ θέμα τῆς ἐδῶ συζήτησης. Συγγνώμη Μανώλη.)
.
..
…
(μὰ γιατί τόσες παρενθέσεις;)
Καλά κάνουν και βγαίνουν οι bloggers στην τηλεόραση. Καλά κάνουν και συμμετέχουν σε ομιλίες, παρουσίασεις βιβλίων και συζητήσεις. Καλά κάνει ο Τύπος και γράφει για τα blogs. Είναι λογικό ότι από τη στιγμή που το φαινόμενο αποκτά διαστάσεις και ως ένα έστω μικρό βαθμό επηρεάζει το δημόσιο διάλογο θα υπάρξει και η ανάλογη εξω-διαδικτυκή κάλυψη και απαίτηση για δημοσιότητα. Δεν μπορούμε να φτιάξουμε μια blogo-σφαιρα κλειστό φρούριο. Ειδικά για τους bloggers οι οποίοι μελετούν συστηματικά το φαινόμενο, όπως ο Μανώλης, η δημοσιότητα αναγκαστικά καθίσταται μέρος της καθημερινότητάς τους. Τώρα για την εκπομπή του ΣΚΑΙ γράψαμε κι εμείς κάτι στο βλογ 15’ δημοσιότητας και το στοίχημα των netroots