Δεν χρειάζεται να είναι κανείς πολύ υποψιασμένος για να καταλάβει ότι πολλά δημοσιεύματα στον παραδοσιακό Τύπο καθώς και στα ηλεκτρονικά Μέσα, υπαγορεύονται από εταιρείες, οργανισμούς, κυβερνήσεις που έχουν συμφέρον να διαστρεβλώνεται ή να αποσιωπείται η αλήθεια. Είναι εξακριβωμένο εδώ και καιρό για παράδειγμα, ότι πολλές απ’ τις φωνές που αμφισβητούν την κλιματική αλλαγή χρηματοδοτούνται και ενορχηστρώνονται από επιχειρήσεις κολοσσούς που εμπορεύονται πετρέλαιο. Στο βιβλίο μου «Η πέμπτη εξουσία» παρουσιάζω και αναλύω διάφορους τρόπους με τους οποίους οι επιχειρήσεις υπαγορεύουν περιεχόμενο στα Μέσα Ενημέρωσης, με το όχημα πάντα της διαφήμισης.
Βέβαια στα Μέσα εργάζονται και δημοσιογράφοι που δε συναινούν με τη στάση τους στις υποβολές κι αντιστέκονται στις συνήθεις πρακτικές της εκχώρησης της συντακτικής ελευθερίας για το κέρδος οικονομικών ανταλλαγμάτων. Ακόμα, υπάρχουν Μέσα που κρατούν τις ευαίσθητες ισορροπίες με νύχια και με δόντια, ώστε να μην απολέσουν οριστικά την όποια αναξαρτησία τους απ’ τα εμπορικά ή άλλα κέντρα. Σε κάθε περίπτωση όμως, η σταδιακή έκπτωση των πάγιων αξιών της δημοσιογραφίας έχει οδηγήσει το αγαθό της ενημέρωσης σε αυξανόμενη αναξιοπιστία. Και χωρίς αμφιβολία μια απ’ τις μείζονες παθογένειες της δημοσιογραφίας είναι σήμερα η υποταγή του Τύπου και γενικότερα των Μέσων στον κυρίαρχο λόγο των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων.
Αυτό που παρακολουθούμε σε διάφορα blog να συμβαίνει τώρα με την εκλογή προέδρου στο ΠΑΣΟΚ, είναι η μεταφορά, η εξατομίκευση και ο εκδημοκρατισμός, η γενίκευση με άλλα λόγια, της παθογένειας που περιγράφω. Καθένας που έχει συμφέρον να υποστηρίζει το δείνα υποψήφιο, δημιουργεί ένα ιστολόγιο που υβρίζει τον αντίπαλο, ή σχολιάζει ανώνυμα σε άλλα ιστολόγια κάνοντας επιθέσεις. Είμαστε μπροστά σ’ έναν ανταρτοπόλεμο, που μειώνει τη δυναμική του Μέσου, καθώς δίνει γερό πάτημα σ’ όσους έχουν συμφέρον απ’ την απαξίωσή του να συνεχίσουν περαιτέρω να το διαβάλλουν. Όσο τα blog αποτελούν μόνο βήμα εκτόνωσης, τόσο τα παραδοσιακά Μέσα θα πανηγυρίζουν για τη διαχρονική τους επικράτηση.
Αυτό λοιπόν που συμβαίνει στα παραδοσιακά Μέσα σε επίπεδο οργανισμών και οργανωμένων δομών, στο Διαδίκτυο και τα ιστολόγια συμβαίνει με μονάδες. Καθένας μετατρέπεται σε λομπίστα του τάδε ή του δείνα υποψηφίου, ο τόπος γεμίζει προβοκάτορες, σπεκουλαδόρους, και κανείς δεν είναι βέβαιος για κανέναν. Αυτή η ριζική καχυποψία που παγιώνεται πλέον στο Διαδίκτυο, εφόσον το πρόσωπο δίνει τη θέση του σε προσωπείο, οδηγεί σ’ ένα γενικευμένο καθεστώς αμφιβολίας όπου τίποτα δεν αξίζει πραγματικά παρά μόνο η επικοινωνιακή δύναμη, ήτοι η προπαγάνδα. Ο βομβαρδισμός με ετερόκλητου περιεχομένου σχόλια στο ίδιο ιστολόγιο παύει κάθε προοπτική έναρξης διαλόγου. Ο διάλογος για την πολιτική είναι αναχρονιστικός μέσα σ’ αυτό τον επικοινωνιακό θόρυβο, αφού στο τέλος, έτσι κι αλλιώς θα επικρατήσει αυτός που προκρίθηκε στις δημοσκοπήσεις.
Η δημοσιογραφία της σύγχυσης είναι ακριβώς ό,τι κρατά τη ζωή στον πλανήτη υπό αυτό το καθεστώς. Σήμερα δημοσιεύεται μια έρευνα που υποστηρίζει ότι η άυξηση τριών βαθμών κελσίου μέχρι το 2015 θα είναι καταστροφική, και αύριο έρχονται στην επιφάνεια δύο έρευνες που λένε ότι η κλιματική αλλαγή είναι μύθος, κι ότι τα ίδια γίνονταν και πριν μερικούς αιώνες. Το αποτέλεσμα ευνοεί εκείνους που έχουν τη δύναμη να σπέρνουν αμφιβολίες, δηλαδή τους κυρίαρχους.