Σε πρόσφατο άρθρο του στην Καθημερινή ο κ. Πάσχος Μανδραβέλης επιτίθεται στους «χορτάτους αριστερούς της Δύσης», στοχεύοντας στην αρθρογραφία του βρετανού δημοσιογράφου της Guardian, George Monbiot. Δυστυχώς ο κ. Μανδραβέλης δείχνει πώς διαβάζει μάλλον επιπόλαια τα άρθρα του Monbiot (τα οποία δημοσιεύει ενίοτε η Καθημερινή), καθώς τους προσάπτει το γενικευτικό χαρακτηρισμό του «διαρκούς θρήνου». Επίσης ο γνωστός δημοσιογράφος ταυτίζει την Αριστερά με το πρόσωπο ενός μόνο δημοσιογράφου, κάτι που δεν αδικεί μόνο το δημοσιογράφο ή την Αριστερά, αλλά και τον ίδιο τον συντάκτη του άρθρου. Τέλος, κάνει και μια ενδιαφέρουσα ακροβασία, θέλοντας να μας πείσει ότι όλοι οι αριστεροί νοσταλγούν την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης.

Στο άρθρο του ο κ. Μανδραβέλης υποστηρίζει ότι οι αριστεροί «θρηνούν» και οδύρονται, κι ότι «προειδοποιούν για τα πάντα και για τα αντίθετά τους». Το παράδειγμα που επιστρατεύει στην αρχή αφορά στην χρήση του υδρογόνου, το οποίο θα πολεμήσουν οι αριστεροί με μια παρωχημένου τύπου επιχειρηματολογία για το μέλλον των βενζινάδων και των φτωχών στον Περσικό Κόλπο. Βέβαια, κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί. Ο Monbiot, στο βιβλίο του Heat, επιχειρηματολογεί με σκεπτικισμό για την χρήση του υδρογόνου ως εναλλακτική πηγή ενέργειας, εξετάζοντας τόσο τα κόστη, όσο και τις τεχνικές αδυναμίες, και τα χρονικά περιθώρια που θα επέτρεπαν μια μαζική χρήση που θα ήταν μέσα στο κρίσιμο όριο του 2030. Είναι προφανές ότι ο κ. Μανδραβέλης δεν έκανε τον κόπο να διαβάσει το βιβλίο του Μονμπιότ πριν τον χαρακτηρίσει «μοιρολογίστρα της εποχής του υδρογόνου». Πιθανώς θα παρασύρθηκε απ’ το γεγονός ότι κι ένας άλλος, ακόμα πιο έγκριτος φιλελεύθερος («Συνηγορία φιλελευθερισμού», Ανδρέας Ανδριανόπουλος, Η Καθημερινή, 09/09/07) στην χώρα μας καταφέρθηκε πρόσφατα με άρθρο του στην ίδια εφημερίδα, ενάντια στον Monbiot.

Ομολογώ ότι δεν αισθάνομαι την ανάγκη να υπερασπιστώ τη θεωρία του Monbiot, γιατί σε ένα πολύ σημαντικό σημείο δε με βρίσκει σύμφωνο. Όμως θεωρώ ότι πρέπει να αποκαταστούμε την πραγματικότητα, όταν μια επιχειρηματολογία διαστρεβλώνεται εντελώς στο όνομα μιας εντυπωσιοθηρικής επίθεσης. Ο κ. Μανδραβέλης επικαλείται δύο άρθρα του Monbiot στη Guardian, στα οποία ο δημοσιογράφος γράφει το αυτονόητο. Στο πρώτο άρθρο -το οποίο μάλιστα έχει αναδημοσιευτεί στην Καθημερινή, αλλά στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας, άγνωστο γιατί, δε δημοσιεύεται το όνομα του συντάκτη παρά μόνο η πηγή- λέει ότι η καλλιέργεια βιοκαυσίμων στον Τρίτο Κόσμο, καταδικάζει τους φτωχούς σε μεγαλύτερη εξάρτηση απ’ τον αναπτυγμένο κόσμο. Παράλληλα συντηρεί τα απολυταρχικά καθεστώτα που κυριαρχούν εκεί, διαιωνίζοντας έτσι τη φτώχεια και την έλλειψη δημοκρατίας. Αντί δηλαδή -εκείνοι που στο κάτω κάτω θα υποστούν πρώτοι τις μεγαλύτερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής- να καλλιεργούν τα είδη που έχουν άμεση ανάγκη, εμείς, οι χορτάτοι όπως μας κατηγορεί ο κ. Μανδραβέλης, θα τους υποχρεώσουμε να καλλιεγούν καύσιμα για τα 4Χ4 και τα τζακούζι μας.

Επιπλέον, ο κ. Μανδραβέλης γράφει ότι σε άλλο άρθρο του ο Monbiot «μοιρολογούσε για τα ορυκτά καύσιμα που καταστρέφουν το περιβάλλον». Εδώ αδυνατώ να καταλάβω την αντίθεσή του, αφού είναι τεκμηριωμένο επιστημονικά και κοινός τόπος πια (βλέπε Αλ Γκορ), ότι η αυξανόμενη κατανάλωση ορυκτών καυσίμων οδηγεί στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Επιπρόσθετα, τον Αλ Γκορ θα μπορούσε κανείς να τον επικαλεστεί ως ένα ακόμα παράδειγμα θεωρητικού που συνδέει τις εκπομπές αερίου κι άρα την υπερθέρμανση με την κατανάλωση, οπότε αυτό που επισύρει ο κ. Μανδραβέλης ως κατηγορία για τον Monbiot («Το πρόβλημά του είναι θεολογικό: ό(,)τι και αν καταναλώσει κάποιος είναι αμαρτία») αφορά όχι μόνο τους αριστερούς αλλά και τους κεντρώους, ίσως ακόμα και πολλούς δεξιούς.

Αλλά απ’ όπου κι αν κοιτάξει κάποιος την κριτική του κ. Μανδραβέλη θα συναντήσει στρεβλώσεις, ψεύδη και βολικές αοριστίες. «Οτιδήποτε κι αν γίνει, οτιδήποτε νέο κι αν δοκιμαστεί ο Monbiot θα είναι εδώ για να θρηνήσει. Και δεν είναι ο μόνος», γράφει ο αρθρογράφος της Καθημερινής. Αγνοεί πιθανώς ότι ο Monbiot κρούει τον κώδωνα του κινδύνου λέγοντας ότι δεν έχουμε τον χρόνο για «δοκιμές», αλλά παρ’ όλα αυτά λύσεις εφικτές υπάρχουν. Αυτό που πιθανότατα ενοχλεί τον κ. Μανδραβέλη, αλλά δεν το εντοπίζει στο κείμενό του είναι και το ουσιαστικό διακύβευμα. Ο Monbiot με τα βιβλία και την αρθρογραφία του υποστηρίζει ότι χρειάζονται γενναίες κρατικές ρυθμίσεις, κι ακόμα, απάρνηση των προνομίων μας. Για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικό η ραγδαία κλιματική αλλαγή, λέει, πρέπει να μειώσουμε όλοι ανεξαιρέτως τις εκπομπές αερίου κατά 90% μέχρι το 2030. Για έναν φιλελεύθερο βέβαια, οι απόψεις αυτές είναι κόκκινο πανί.

Είναι ευκολότερο επίσης να ψέγονται οι φωνές του κρατισμού ή του προστατευτισμού ως καταστροφολογικές, παρά να αντικρούονται με σοβαρά επιχειρήματα. Αν το μόνο που μπορούν να επαναλαμβάνουν μερικοί φιλελεύθεροι είναι ότι ο σημερινός καπιταλισμός ωφελεί κάποιους και τους κάνει μάλιστα και ευτυχισμένους δεν περιμέναμε να μας το πουν αυτοί: το γνωρίζουμε ήδη. Η άνοδος του προσδόκιμου ζωής ωστόσο δεν συμβαδίζει απαραίτητα με την ευτυχία, ούτε με την ποιότητα της ζωής. Ελπίδα για τον κόσμο υπάρχει, είναι μάλιστα πολλοί εκείνοι που την υπερασπίζονται και την αναζητούν διαρκώς, ακόμα και αριστεροί απ’ αυτούς που κατηγορεί ο κ. Μανδραβέλης ότι πάσχουν από βαθύ ψυχολογικό πρόβλημα. Η λογική που θέλει ψυχοπαθείς όσους αντιτίθενται στην νεοφιλελεύθερη πολιτική, αδικεί τους φιλελεύθερους, που μπορεί σποραδικά να εμφορούνται κι αυτοί από κάποιο ειλικρινές αίσθημα αγάπης, συμπόνιας ή ενδιαφέροντος προς την ανθρωπότητα και προς τους συνανθρώπους τους. Δυστυχώς όμως φαίνεται ότι η αναλγησία τούς έχει αφυδατώσει από κάθε συναίσθημα αλληλεγγύης προς τον Άλλο. Παντού γύρω τους βλέπουν μόνο νούμερα και στατιστικές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.