Χθες 27 Μαρτίου 2008, στο Γαλλικό Ινστιτούτο μίλησε ο Serge Halimi, νέος διευθυντής της Le Monde Diplomatique, με θέμα του τη δημοσιογραφία και τον Τύπο σήμερα. Η ομιλία ήταν πάρα πολύ ενδιαφέρουσα κάτι που επιβεβαίωσε και η συμμετοχή των ακροατών στη συζήτηση που ακολούθησε. Βέβαια, ένα πολύ μεγάλο μέρος όσων είπε ο Halimi, είναι γραμμένα στο βιβλίο μου «Η πέμπτη εξουσία». Η υπαγωγή του Τύπου στο επιχειρηματικό συμφέρον, η μετατροπή της είδησης και της γνώμης σε εμπόρευμα, η συγκέντρωση των Μέσων σε ελάχιστα χέρια, η κυριαρχία της διαφήμισης, οι τσακισμένες εργασιακές σχέσεις, καθετί αναλύθηκε επαρκώς, με παραδείγματα και γλαφυρό λόγο. Ο διευθυντής της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας κ. Γιάννης Βλαστάρης, που ήταν στο τραπέζι και προλόγισε τον ομιλητή, συμφώνησε με τις τοποθετήσεις του, κάποιες απ’ τις οποίες ήταν αρκετά δηκτικές για τον κυρίαρχο Τύπο. Σε κάθε περίπτωση, ο Halimi υποστήριξε ότι χρειάζεται επαγρύπνηση κι αντίσταση στις δυνάμεις που καθιστούν τον Τύπο, και τα Μέσα γενικότερα, ένα εργαλείο 200 οικογενειών προκειμένου να διοικούν τους «υποτελείς» τους. Στη Γαλλία το συντριπτικό ποσοστό των παραδοσιακών Μέσων και των εκδοτικών οίκων ανήκει στις οικογένειες Arnault, Bollore, Lagardere, Bouygues, Rothchild, και Dassault.
Το σημείο που μου έκανε τη μεγάλη εντύπωση στην ομιλία του γάλλου δημοσιογράφου ήταν η ολοκληρωτική περιφρόνησή του για τα blog. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «όσα λέγονται στα ιστολόγια θα μπορούσαν να ειπωθούν παντού, συναντώντας κάποιον σ’ ένα καφέ, σε μια ομήγυρη κ.λπ.». Τα ιστολόγια κατ’ αυτόν, δε μπορούν να είναι κάτι περισσότερο από μια ιδιωτική κουβέντα που διαβάζεται δημόσια, και μόνο μ’ αυτά τα κριτήρια πρέπει να κρίνονται. Σε γενικές γραμμές ο δημοσιογράφος έδειξε ότι δε διαχωρίζει καν τα blog απ’ το Διαδίκτυο, το οποίο έχει «τα θετικά και τα αρνητικά του». Ο Halimi μάς κάλεσε να αγοράζουμε τις εφημερίδες που προτιμάμε γιατί η επιβίωσή τους δεν είναι διόλου εξασφαλισμένη. Το προϊόν των δημοσιογράφων που ασκούν ανεξάρτητη δημοσιογραφία πρέπει να επιβιώσει.
Ενδιαφέρον τέλος είχε η απάντηση του Halimi σε μια κυρία που τον ρώτησε σχετικά με τη διαμαρτυρία γάλλων δημοσιογράφων στην τελετή αφής της φλόγας των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου, στον «ιερό χώρο της Αρχαίας Ολυμπίας». Ο Halimi είπε ότι παρ’ όλο που έχει ασκήσει κριτική για «επιλεκτική ευαισθησία» των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα, μέλη των οποίων ήταν οι δημοσιογράφοι που έκαναν τη διαμαρτυρία, θεωρεί ότι «τίποτα δεν είναι ιερό» κι ότι υπό περιπτώσεις ο δημοσιογράφος μπορεί να μη μένει παρατηρητής και να γίνεται ακόμα και ακτιβιστής.
Μανώλη, παρόλο το εκτόπισμα του ως διανοούμενου και βέβαια την σύμπτωση απόψεων που έχω μαζί του στο πολιτικό κομμάτι, το πρόβλημα με τον Halimi και με άλλους της συγκεκριμένης γαλλικής αριστεράς που κινείτε γύρω από οργανώσεις όπως η ATTAC είναι από τη μια ο συντηρητισμός τους, δηλαδή η άρνηση τους να συμπεριελάβουν στην πολιτική τους ανάλυση οτιδήποτε ξεφεύγει στο ελάχιστο από την πεπατημένη της πάλης των τάξεων από το φόβο μην πέσουν στην παγίδα του ρεφορμισμού και του μεταμοντερνισμού, που είναι η αλήθεια έφαγε πολλούς Γαλλους αριστερούς τα τελευταία χρόνια : Rien de nouveau sous le soleil, όλα τα χει αναλύσει ο Marx, ή στην καλύτερη περίπτωση ο Chomsky.
Από την άλλη, καίριο χαρακτηριστικό τους είναι επίσης μια σχετική αυταρέσκεια που πηγάζει από το γεγονός ότι πιστεύουν ακράδαντα ότι είναι κοινωνοί μιας αλήθειας που οι άλλοι δεν έχουν καταλάβει, Στο θέμα του διαδικτύου π.χ. ο Halimi τα τελευταία 10 χρόνια λέει τα ίδια, πάνω κάτω ότι δηλαδή είναι ο Δούρειος Ιππος των πολυεθνικών και του κεφαλαίου. Προς απόδειξη κοίτα εδώ ένα άρθρο του του 2000 στο οποίο λέει τα ίδια.
http://www.monde-diplomatique.fr/2000/08/HALIMI/14154.html
Είναι βέβαια απίστευτο που δεν έχει αλλάξει γνώμη παρόλα τα κοσμογονικά που έχουν γίνει από τότε στον χώρο της μαζικήε επικοινωνίας. Ένα δείγμα αυτής της προσέγγισης σε επίπεδο επιστημονικής έρευνας, αξιόλογο κατά τα άλλα είναι το βιβλίο του συναδέλφου Yannick Estienne, Le journalisme après internet, L’Harmattan, 2007
Νίκο συμφωνώ μαζί σου, και πιστεύω ότι αυτό το αρτηριοσκληρωτικό σύνδρομο που προσβάλει την αριστερά βρίσκεται στο απόγειό του εδώ, στην Ελλάδα. Θέλω να πω ότι ο Χαλιμί εμφανίζει σημάδια αυτής της ιδεολογικής δυσκαμψίας θα μπορούσαμε να πούμε, αρνούμενος να δει τις αλλαγές και τις καινούργιες πιθανώς ευκαιρίες, και υπερασπίζεται με θέρμη μια κλειστή θέση που αποκλείει το Νέο. Εγώ αναρωτιέμαι αν αυτό το Νέο είναι τόσο Νέο (όπως διαβάζω και στο πρόσφατο ποστ σου), αλλά μαζί θέλω να εξετάσω και να εξετάσουμε, τις δυνατότητές του για μια πραγματικά δίκαιη κοινωνική και οικονομική διάρθρωση. Στην Ελλάδα όλοι έχουν σκύψει πάνω στη μπλογκόσφαιρα με λύσσα και μανία. Της αριστεράς θα έλεγες ότι της τρέχουν τα σάλια, και δε σου κρύβω ότι προτιμώ το σκεπτικισμό ή και την υπεροψία του Χαλιμί απ’ την χυδαία διαστρέβλωση κάθε έννοιας, από μερικούς ημεδαπούς διανοούμενους.
Αν πρέπει να κάνουμε συγκρίσεις με την ελληνική πραγματικότητα τα πράγματα με την αριστερά είναι ακόμη πιο δύσκολα. Και τα χαρακτηρίζει το σύνηθες επίθετο που προσδιορίζει την ελληνική πργματικότητα. Στρεβλά.
Η αριστερά χάθηκε στον ετεροκαθορισμό της από τον υπαρκτό και τη μητρόπολή του, και αργότερα από τον επίσης ετεροκαθορισμό της βίαιης απόσχισης και της απενοχοποίησης (απ αυτά ακριβώς που θεοποιούσε). Εκατομμύρια ψηφοφόροι της (και οργανωμένα μέλη της θα τολμούσα να πω) προσέγγισαν επί δεκαετίες το όραμα και τις θέσεις της αριστεράς εμπειρικά. Κάτω από τον διπολισμό του κακού και του καλού. Σήμερα ανησυχούν αλλά δεν μπορούν να αναλύσουν. και περισσότερο να εμπιστευτούν. Δεν μου κάνει εντύπωση πως μεγάλο ποσοστό όπως γράφεις ψηφηφόρων της αριστεράς είναι ταυτόχρονα οπαδοί συνωμοσιολογικών απόψεων ή και ακροδεξιών. Πρακτικά επιλέγουν την πιο εύκολη, καταγγελτική και καχύποπτη λύση. Η αριστερά σηκώνει τον Σισύφιο μύθο της. Έχει το άγχος για να δημιουργήσει τον πολίτη-πολιτική οντότητα, αλλά μπορεί να το επιδιώκει μόνο μέσα από τα σχήματά της. Και κάποια στιγμή είναι πιθανόν να γίνει θύμα της νέας ανακάλυψης. Της εικόνας (του ηγέτη , ή της ίδιας της πολιτικής) .Τότε θα μαζέψει κόσμο, αλλά δεν θα ξέρει τι να τον κάνει.Αυτά…