Επειδή σπανίζουν οι πραγματικά καλές στιγμές στην ελληνική τηλεόραση, είναι επιτακτικό να τις επισημαίνουμε. Για την εκπομπή «Κουτί της Πανδώρας» του Κώστα Βαξεβάνη έγραψα ξανά πριν μερικούς μήνες με αφορμή μια έρευνά του για τη δημοσιογραφία. Στην πιο πρόσφατη δουλειά του, που προβλήθηκε στο σταθμό Alpha (15/04/08), είχε ως κεντρικό θέμα τη «Γενιά των 700 Ευρώ». Καθώς στο ντοκιμαντέρ μας για τα blog είχαμε κι εμείς συμπεριλάβει την φωνή των G700, είχα ένα λόγο παραπάνω να παρακολουθήσω την εκπομπή και ευτυχώς δε διαψεύστηκαν καθόλου οι προσδοκίες μου. Ο Βαξεβάνης έδωσε άπλετο χώρο και χρόνο στους επισφαλείς και κακοπληρωμένους νέους, να ακουστούν και να γίνουν οικεία πρόσωπα. Η μαρτυρία τους, ζωντανή απόδειξη σοβαρών νέων ανθρώπων που υποφέρουν σε μια Ελλάδα που τους πνίγει, που τους τσακίζει, λαμβάνει σήμερα υπολογίσημες διαστάσεις, μέσω του ιστολογίου που έφτιαξε μια ομάδα δραστήριων κι ανήσυχων ανθρώπων.

Έχω ξαναγράψει ότι το εγχείρημα των G700 είναι ένα απ’ τα πιο ελπιδοφόρα, κι ίσως το πλέον πολύτιμο παράδειγμα συλλογικής διαδικτυακής (και πιο συγκεκριμένα ιστολογικής) δράσης μέχρι τώρα. Μέσα σ’ ένα χρόνο, οι νέοι αυτοί έχουν κατορθώσει να φέρουν το θέμα της γενιάς των 700 Ευρώ στη δημόσια ατζέντα διαλόγου, μ’ έναν τρόπο συνεπή και πρωτόγνωρο. Στην κατάθεσή τους δεν υπάρχει πολιτικό πρόγραμμα, ούτε κομματική γραμμή, γεγονός που φέρνει σε αμηχανία τα κόμματα. Για τον ίδιο λόγο τα παραδοσιακά Μέσα τους έχουν επιφυλάξει μια επιλεκτικά προνομιακή μεταχείρηση, αλλά το σημαντικό δεν είναι εκεί. Το σημαντικό είναι η ίδια η δυναμική των νέων άνθρωπων που απορρίπτει τις υπάρχουσες δομές, κι επιχειρεί –έστω πρόχειρα- τη διατύπωση ενός τεράστιου προβλήματος.

Στην εκπομπή όλα παρουσιάστηκαν εύγλωττα: η αμηχανία των νέων ανθρώπων μπροστά στο φακό, αλλά και η διαύγεια του λόγου και των επιχειρημάτων τους, η ανησυχία ώριμων επιστημόνων που συμμερίζονται το πρόβλημα σε όλες τις διαστάσεις του, ο ύπνος των πολιτικών, η συναισθηματική νοημοσύνη του κ. Ανδρουλάκη που βρήκε ευκαιρία να επιτεθεί στη γενιά των «μαμάκηδων» και των «κλαψιάρηδων» εκπροσώπων της γενιάς των 700 Ευρώ. Η εκπομπή είχε κάποιες ατέλειες που οφείλονται πιθανότατα στους χρόνους παραγωγής της, αλλά ήταν ενδεικτική των όσων συμβαίνουν στην αγορά εργασίας σε σχέση με τους νέους. Η μονοσήμαντα ψυχολογική ερμηνεία του φαινομένου, ήταν μάλλον ατυχής από κάποιους ομιλητές, αφού εδώ έχουμε να κάνουμε μ’ ένα πολύσημο γεγονός που εμπλέκει ολόκληρη την κοινωνία. Δε μπορείς να κατηγορείς απλά ως κομφορμιστή ή βολεμένο ή παραιτημένο έναν άνθρωπο, όταν οι λύσεις που του προσφέρεις είναι ουσιαστικά ανύπαρκτες κι όταν παράλληλα εσύ με τη στάση σου αποθεώνεις την κερδοσκοπία, τη διαφθορά, την αδιαφάνεια, το νεποτισμό, την ανισότητα κ.λπ.

Κομφορμιστές σήμερα δεν είναι οι νέοι που ζουν με το χαρτζιλίκι των γονιών τους, ζώντας στο παιδικό τους δωμάτιο, δεν είναι η G700, δεν είναι οι «ανασφάλιστοι», τα «μπλοκάκια», κομφορμιστές είναι όσοι με την κυνική στάση τους, καταδικάζουν μια ολόκληρη γενιά στο μαρασμό και την παραίτηση. Κομφορμιστές είναι οι πατεράδες και οι μαμάδες της γενιάς των 700 Ευρώ, κομφορμιστές είναι οι σημερινοί μεσήλικες, η γενιά των εξασφαλισμένων Ευρώ, η γενιά που «έχτισε» την Ελλάδα του ’80 και του ’90. Η γενιά που στρογγυλοκάθεται σε θέσεις και καρέκλες και αρνείται να δώσει ευκαιρίες σε νεότερους, η γενιά που φέρεται με τη μεγαλύτερη δυνατή αλαζονεία.

Η γενιά των 700 Ευρώ είναι το σύμπτωμα μιας ευρύτερης πολιτικοοικονομικής διάταξης των σχέσεων στην Ευρώπη και ειδικότερα εδώ στο Νότο. Το ελληνικό παράδειγμα είναι μακράν το πιο σοβαρό, καθώς η οικογένεια αναλαμβάνει το ρόλο όλων των θεσμών που έχουν αποδυναμωθεί σταδιακά, προς όφελος όσων απλά κερδοσκοπούν. Με μηδενική συνδικαλιστική εκπροσώπηση, με στρεβλή αντιπροσώπευση στη βουλή, και με όλη την οικονομία της αγοράς στραμμένη επάνω της ως κατεξοχήν καταναλώτριας γενιάς, η G700 δεν έχει παρά να συνεχίσει να διαμαρτύρεται. Το βλέμμα και οι ερμηνείες όσων τη σχολιάζουν περιέχει μια βία που πρέπει να αποκρούεται. Όταν ένας βουλευτής της γενιάς των εξασφαλισμένων ευρώ μιλά σαν να μην έχει καμία ευθύνη και καμία εξουσία για όσα συμβαίνουν, και την ίδια στιγμή ένας νέος μιλά με όλη τη συναίσθηση της ευθύνης και διάθεση παρέμβασης στη ροή των γεγονότων συνειδητοποιούμε ότι τα πράγματα κινούνται ακόμα με τη δύναμη της αδράνειας.

Φαίνεται ότι πλησιάζει η ώρα των καινούργιων παικτών. Η G700 είναι ένα αισιόδοξο σήμα, ότι κάποιοι δε συναινούν στην περιρρέουσα παρακμή κι είναι έτοιμοι να συζητήσουν προβλήματα και λύσεις. Το «προσωπικό» στοίχημα των G700 είναι το αν θα μείνουν ανεξάρτητοι, και πιο συγρκεκριμένα, αν θα μετασχηματιστούν σε δύναμη προτάσεων. Το συλλογικό τους στοίχημα ταυτίζεται με τη γενιά τους συνολικά. Τί αλλαγές, τί καινοτομίες, τί ελπίδα θα κομίσει αυτή η καταπιεσμένη γενιά των σημερινών ακηδεμόνευτων τριαντάρηδων; Και τέλος, πώς θα αποκρούσει την αλαζονεία και τον κομφορμισμό της γενιάς των εξασφαλισμένων ευρώ;