Κατηγορία: Δεοντολογία

06_prosexeme_mockup-copyΕδώ και παραπάνω από 10 χρόνια ερευνώ ως ενεργός συμμετέχων τη φύση του διαδικτύου. Η δουλειά μου έχει αποτυπωθεί σε πλούσια αρθρογραφία, σε δύο βιβλία καθώς και σε δύο ντοκιμαντέρ. Σήμερα που κυκλοφορεί το νέο βιβλίο μου για το διαδίκτυο, με τίτλο «Πρόσεξέ με! Το διαδίκτυο σήμερα: από τη βιομηχανία της προσοχής στη βιοτεχνία του ενδιαφέροντος», εκδόσεις Ιωλκός, έχω ανάμικτα συναισθήματα. Εξακολουθώ να πιστεύω ότι το διαδίκτυο είναι μια τεράστια ευκαιρία για όλους, τόσο ατομικά όσο και συλλογικά, αλλά παρατηρώ ότι οι κίνδυνοι διογκώνονται, καθιστώντας πραγματικά επείγουσα την ψηφιακή αγωγή όλων μας.

Σας καλώ να διαβάσετε το βιβλίο για να ανοίξουμε μια συζήτηση που τη θεωρώ απαραίτητη για πολλούς λόγους. Ένας απ’ τους πλέον σοβαρούς, είναι η δημοκρατία. Ένας άλλος είναι η εκπαίδευση, κι ένας τρίτος εξίσου σημαντικός, η διακυβέρνηση, τόσο η δημόσια όσο και η εταιρική. Το “Πρόσεξέ με!” μιλά σαφέστατα για τη σημασία της προσοχή στον κόσμο μας. Όταν όλοι διεκδικούμε την προσοχή των άλλων φωνάζοντας, καταλήγουμε να ζούμε σε μια συνθήκη θορύβου. Αν θέλουμε να αξιοποιήσουμε το διαδίκτυο για να προοδεύσουμε και να ολοκληρωθούμε ως κοινωνίες κι άτομα θα πρέπει να δούμε την χρήση και το περιεχόμενό μας απ’ την αρχή. Αυτό επιχειρώ να κάνω στο “Πρόσεξέ με!”, να θέσω μια βάση για τις επόμενες συζητήσεις μας. Θεωρώ ότι η βιοτεχνική ενασχόληση με τη δημοσίευση στο διαδίκτυο μπορεί να διέπεται από ποιοτικά στοιχεία που θα συμβάλλουν σ’ έναν καλύτερο κόσμο. Αντίθετα, η βιομηχανοποιημένη απόσπαση της προσοχή θα δημιουργεί ολοένα και περισσότερο θόρυβο κι απαξία. Ευχαριστώ για την προσοχή σας λοιπόν!

Αν δεν γνωρίζετε τί σημαίνει τρολ, αρκεί να φτιάξετε ένα λογαριασμό στο Twitter, να ακολουθήσετε μερικές δεκάδες λογαριασμούς και να παρακολουθήσετε τί διαμείβεται στην timeline του δημοφιλού Μέσου Κοινωνικής Δικτύωσης. Δε θα χρειαστείτε παρά ελάχιστα λεπτά για να καταλάβετε. Εκτός από τους επαγγελματικούς λογαριασμούς Μέσων ενημέρωσης, εταιρειών, δημόσιων οργανισμών κι οντοτήτων πάσης φύσης, καθώς και κάποιων σοβαρών χρηστών, θα διαπιστώσετε ότι υπάρχουν χιλιάδες λογαριασμοί που διακινούν έναν οχληρότατο θόρυβο. Εξυπνάδες, μπουρδολογία, επιθέσεις, ακατάσχετη σαχλαμάρα, ένας ατέλειωτος χαβαλές. Οι πολυπληθείς αυτοί λογαριασμοί συμμετέχουν στη δημόσια σφαίρα για να καταστρέψουν οποιαδήποτε υπόνοια διαλόγου ή άλλης προσπάθειας σοβαρής κοινωνικής δράσης. Ονομάζονται τρολ δανειζόμενοι το όνομα μυθικών τεράτων της σκανδιναβικής φαντασίας. Έτσι έχει προκύψει κι ο ορισμός “τρολάρω” που σημαίνει εν πολλοίς, αστειεύομαι, προκαλώ, χλευάζω.

Στο Twitter η κυραρχία των τρολ αγγίζει τα όρια της καθολικότητας. Και το λέω εγώ που έχω πιστέψει πάρα πολύ το Μέσο, κάνοντας ένα ντοκιμνατέρ που αναδεικνύει τα θετικά και τα αρνητικά του. Τα τελευταία 2 χρόνια η κατάσταση έχει εκτραχυνθεί εντελώς. Εδώ πλέον έχουμε να κάνουμε με κανονική Τρολοκρατία, που με κάποιες εξαιρέσεις, έχει επηρεάσει το σύνολο της δημόσιας σφαίρας. Τα τρολ όχι μόνο είναι παντού, αλλά διαπρέπουν κιόλας. Η τρολοποίηση της δημόσιας σφαίρας είναι γεγονός.

Μελετώντας καθημερινά το φαινόμενο έχω εντοπίσει 5 χαρακτηριστικά που είναι κοινά σε κάθε τρολ. Πρόκειται για τα 5 αξιώματα της τρολοκρατίας:

  1. Η σάτιρα είναι το απόλυτο φετίχ. Όλα είναι άξια να γελοιποιηθούν, να γίνουν αντικείμενο σάτιρας και χλεύης. Τίποτα δεν είναι ιερό, τίποτα δεν αξίζει να σεβαστεί. Όλα πρέπει να εκμηδενιστούν και να γίνουν γελοία.
  2. Ο διάλογος είναι άχρηστος. Τα τρολ καταστρέφουν το διάλογο διότι δεν αναγνωρίζουν σ’ αυτόν καμμία αξία.
  3. Η ανωνυμία είναι αυταξία. Τα μεγαλύτερα τρολ είναι ανώνυμα και ψευδώνυμα. Με το μανδύα της πλαστοπροσωπίας, το τρολάρισμα φτάνει την υψηλότερη κορυφή του: γίνεται κανονική τέχνη.
  4. Όσο πιο εξωφρενικό και παράλογο, τόσο πιο πιστευτό. Όσο πιο χονδροειδές είναι αυτό που θα ειπωθεί, τόσο το καλύτερο. Ο σκοπός είναι να θολώσουν τα νερά, να διαλυθεί κάθε πιθανότητα εξεύρεσης λύσης, συναίνεσης, λογικής κατάληξης.
  5. Το βρώμικο παιχνίδι είναι πάντα θεμιτό. Εφ’ όσον δεν αναγνωρίζουμε όρια και κανόνες, όλα επιτρέπονται κι άρα κανείς δε μπορεί να μιλά για “δίκαιο παιχνίδι”. Οι επιθέσεις είναι στυγνές, χυδαίες, απροκάλυπτα βίαιες και μνησίκακες: ο σεβασμός για τον Άλλον είναι πλέον ένας ξεπερασμένος ευφημισμός.

Παρακολουθώ τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων και διαρκώς απογοητεύομαι για το επίπεδο της πληροφόρησης που παρέχουν, τη μονομέρεια, και την έλλειψη δημιουργικότητας που τα χαρακτηρίζει. Ωστόσο, δύο απ’ τα κυριότερα προβλήματά τους σήμερα είναι η σκανδαλωδώς μεγάλη διάρκειά τους κι η έμμονη προσκόλλησή τους στο αρνητικό.

Η διάρκεια των δελτίων θα έπρεπε να μην υπερβαίνει τα 15-20 λεπτά. Μέσα σε 15, το πολύ 20 λεπτά υπάρχει αρκετός χρόνος να παρουσιαστούν όλα τα μείζονα θέματα της επικαιρότητας, τόσο της εγχώριας όσο και της διεθνούς. Σε άλλες εκπομπές μπορεί να γίνει εμβάθυνση για μεγάλα ζητήματα της επικαιρότητας που χρίζουν εκτενέστερης ανάλυσης. Και μαζί να αναδειχθεί η σημασία της ερευνητικής δημοσιογραφίας που τόσο έχει υποβαθμιστεί. (περισσότερα…)