Κατηγορία: Κινηματογράφος

Σκέψεις για την ερευνητική δημοσιογραφία με αφορμή το Spotlight.

Αριστερά ο ηθοποιός, και δεξιά ο δημοσιογράφος.
Αριστερά ο ηθοποιός Μαρκ Ραφάλο, δεξιά ο δημοσιογράφος Μάικλ Ρεζέντες.


Είδα το Spotlight και θυμήθηκα γιατί αγαπώ τη δημοσιογραφία και την έρευνα. Η ταινία είναι ένας ύμνος στην ερευνητική δημοσιογραφία. Βλέποντας κανείς τον επίμονο αγώνα μιας δημοσιογραφικής ομάδας να αποκαλύψει ένα μεγάλο σκάνδαλο της καθολικής εκκλησίας συνειδητοποιεί πόσο δύσκολη, απαιτητική και συναρπαστική είναι η δουλειά της έρευνας και της δημοσίευσής της.

“Όλοι γνωρίζαμε, αλλά κανείς δε μιλούσε”: να ένα μοτίβο που διαπερνά τις κοινωνίες. Να ένα μοτίβο που καλείται να σπάσει η δημοσιογραφία, φέρνοντας στο φως αυτά που μένουν επίμονα στην αφάνεια.

Σταχυολογώ παρακάτω μερικές σκέψεις για την ερευνητική δημοσιογραφία, που έκανα με αφορμή την ταινία:

  • Η ερευνητική δημοσιογραφία είναι μια κατ’ εξοχήν πράξη θάρρους. Εκεί που όλοι βολεύονται, ο δημοσιογράφος αποφασίζει συνειδητά να παίξει το ρόλο της αλογόμυγας, να ενοχλήσει, να αναστατώσει, να ταράξει τα νερά της επίπλαστης ησυχίας.
  • Η έρευνα απαιτεί υπομονή κι επιμονή. Χρειάζεται χρόνος, και μεγάλα αποθέματα υπομονής για να αποκαλυφθεί η βρωμιά στο μεγαλείο της. Αυτή η δουλειά δεν είναι ούτε για τους οκνηρούς, ούτε για τους προχειρολόγους. Υπάρχουν λεπτομέρειες που κάνουν τη διαφορά, και χοντροκομμένα γεγονότα που περνούν απαρατήρητα.
  • Δε λέγεται τυχαία λαγωνικό ο ερευνητής. Κινείται με την όσφρηση, με το ένστικτο, αλλά και με τη μεθοδικότητά του.
  • Η ερευνητική δημοσιογραφία απαιτεί ξεκοκάλισμα αρχείων, γραπτών πηγών, αλλά σε μεγάλο βαθμό απαιτεί χειρισμό ανθρώπων, ώστε να μιλήσουν.
  • Η ερευνητική δημοσιογραφία προϋποθέτει ανεξαρτησία, δηλαδή ελευθερία, παρρησία, υπεράσπιση του αδύναμου, αμεροληψία.
  • Η ερευνητική δημοσιογραφία χρειάζεται σοβαρή επένδυση. Η ομάδα spotlight είχε χρόνο και χώρο για να ασχοληθεί μονοθεματικά με την έρευνά της. Η ερευνητική δημοσιογραφία χρειάζεται ταλέντο, ομάδα και χρήματα.
  • Η δημοσιογραφία ΔΕΝ είναι δημόσιες σχέσεις.
  • Η ερευνητική δημοσιογραφία είναι το αιχμηρό αντικείμενο που σπάει το νοσηρό απόστημα για να απελευθερωθεί το πύον και να ξεκινήσει η θεραπευτική διαδικασία.

Είδα χθες το On the road του Βάλτερ Σάλες και θυμήθηκα την εποχή που διάβασα το ομώνυμο βιβλίο του Τζακ Κέρουακ. Όπως κάθε έφηβος που σέβεται τον εαυτό του κολύμπησα κι εγώ στο επικίνδυνο σύμπαν του Ντην Μόριαρτυ (Νιλ Κάσαντυ) και του Σαλ Παραντάιζ (Τζακ Κέρουακ) κάνοντας κι εγώ τους μπίτνικς ήρωες που συμβόλιζαν τη φυγή, την ελευθερία, το ταξίδι, την ενηλικίωση, τον πειραματισμό. Μετά διάβασα Ουίλιαμ Μπάροουζ κι Άλεν Γκίνσμπεργκ κι ήρθα ακόμα περισσότερο στα ίσα μου. Αυτά τα κείμενα δεν είναι απλές αφηγήσεις που αντικατοπτρίζουν μια συγκεκριμένη ιστορική φάση, είναι παρανοϊκές γροθιές που σκάνε στο σαγόνι ενός παρανοϊκού μοντέλου ύπαρξης. Τότε, δεν καταλάβαινα και πολλά. Περισσότερο με ενθουσίαζε ο τρόπος ζωής των συγγραφέων, παρά τα ίδια τα έργα τους, παρότι ψυχανεμιζόμουν ότι είχαν κάνει φοβερή δουλειά. Σήμερα όμως νιώθω ότι μπορώ να αποκωδικοποιήσω καλύτερα τον κόσμο τους. Οι ήρωες του Κέρουακ πάσχιζαν να δώσουν νόημα στις ζωές τους, ενώ γύρω τους ο κοσμος όδευε προς το μη νόημα, προς το κενό. Το φορτίο αυτό όμως ήταν αβάσταχτο. Για να το σηκώσουν έπρεπε να περιπλανηθούν στην άγρια μεριά του δρόμου, να ρισκάρουν και τελικά να νικηθούν.

on-the-road-movie-wallpaper03

Η ταινία του Σάλες είναι πολύ καλή. Αποδίδει με ευκρίνεια την ατμόσφαιρα, το κλίμα, την αύρα του βιβλίου που διάβασα στην εφηβεία μου. Οι εικόνες μιας Αμερικής αντιφατικής, μιας Αμερικής όμορφης κι αποτρόπαιης μαζί, μιας Αμερικής που είναι έτοιμη να ξεσπάσει, στοιχειώνουν ακόμα και τώρα το βλέμμα μου, και σωματοποιούν τους άυλους πρωταγωνιστές του βιβλίου. Ο Μόριαρτυ κι ο Πάρανταιζ περιδινίζονται σ’ ένα τοπίο ονείρου, με ναρκωτικά, σεξ και τζαζ. Η πουριτανική κοινωνία δεν τους ενδιαφέρει, γιατί εκείνοι καίγονται να ζήσουν με τους δικούς τους όρους. Είναι εκείνοι που καίγονται σαν τα κίτρινα Ρωμαϊκά κεριά. Οι τρελοί που ποτέ δε χασμουριούνται, που ποτέ δε λένε κοινότοπα πράγματα. Οι τύποι των οποίων ήρωας ήταν ένας καταραμένος, ο Αρθούρος Ρεμπώ. (περισσότερα…)

Το Twitter είναι μια πλατφόρμα Κοινωνικής Δικτύωσης με μισό δισεκατομμύριο χρήστες σε όλο τον πλανήτη. Πρόκειται απλά για μια περαστική μόδα ή για κάτι περισσότερο; Γιατί είναι τόσο δημοφιλές; Ποιά είναι η επίδρασή του στην πολιτική; Πώς συνέβαλλε στην Αραβική άνοιξη; Πώς επηρεάζει τις κοινωνικές μας συμπεριφορές και την ψυχολογία μας; Σε τί αφορά τελικά η χρήση του;

Στο ντοκιμαντέρ μοιράζονται τις σκέψεις τους γι’ αυτό το νέο Μέσο του διασυνδεδεμένου κόσμου έλληνες χρήστες και παγκοσμίου φήμης ειδικοί και κριτικοί.

Το “Ακολούθησέ με” εξερευνά την υπόσχεση, τους κινδύνους και τα όρια της νέας εποχής των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Ουσιαστικά μάς προσφέρει μια ματιά πάνω στο ψηφιακό κι εικονικό μας παρόν.

Το Μάιο του 2010 ξεκίνησα να γυρίζω ένα ντοκιμαντέρ για την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης Twitter. Μου πήρε 3 ολόκληρα χρόνια για να το ολοκληρώσω. Μέσα σ’ αυτό το διάστημα έχουν γίνει πολλά. Ήδη χρησιμοποιώ το Twitter  4 χρόνια και το facebook 5 χρόνια. Είμαι μπλόγκερ σχεδόν μια δεκαετία πια κι έχουν περάσει 5 χρόνια από τότε που προβλήθηκε το προηγούμενο ντοκιμαντέρ μου που αφορούσε στα μπλογκ, όπως και το σχετικό βιβλίο μου.

(περισσότερα…)