Μια κοινωνία που αδυνατεί να επιλύσει τα σοβαρά της προβλήματα, είναι καταδικασμένη να τα διαιωνίζει στο διηνεκές προβάλλοντας τις ευθύνες πάντα στον εχθρικό Άλλον. Τα τροχαία καθρεφτίζουν το ευρύτερο εμφυλιοπολεμικό μας ζήτημα. Στους δρόμους εκδηλώνεται με μανία το μίσος μας για τον Άλλον, για τον εχθρό, για τον αντίπαλο. Εδώ είμαστε όλοι εναντίον όλων.

Στην ουσία, τα τροχαία συνιστούν ένα ανεπίλυτο πρόβλημα γιατί κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη να το λύσει, πετώντας το μπαλάκι διαρκώς στην εξέδρα. Πέρα απ’ το συγκλονιστικό έλλειμμα ηγεσίας, παρατηρούμε ότι κι εμείς οι ίδιοι, οι πολίτες, αρνούμαστε να αναγνωρίσουμε στην πολιτεία την εξουσία να οριοθετεί τις κινήσεις μας στο οδικό περιβάλλον. Καθένας μπορεί ατιμώρητα να κάνει στους δρόμους ό,τι του καπνίσει.

Υπερβολική ταχύτητα, οδήγηση υπό την επήρεια ουσιών, χρήση κινητών τηλεφώνων, απουσία προστατευτικών μέσων, ο κατάλογος των παραβατικών συμπεριφορών στους δρόμους είναι ανεξάντλητος. Εφόσον κανείς δε συμμορφώνεται, κι εφόσον καμμία ποινή δεν επιτελεί τον αποτρεπτικό της σκοπό, δεν υπάρχει καν λόγος επέμβασης. Τώρα ο νόμος είναι στα χέρια του καθενός κι η τροχαία περιττή, εκλογικεύοντας έτσι την ανυπαρξία της. Ισχύει κι εδώ ο νόμος του ισχυρού. Αν σκοτώσεις και κάποιον περνώντας κόκκινο, θα πληρώσεις καλό δικηγόρο, θα χρηματίσεις και θα πέσεις στα μαλακά. Δεν είναι μυθιστόρημα αυτό που περιγράφω.

Σαν αποτέλεσμα, τα δεδομένα είναι αμείλικτα: κάθε χρόνο αφανίζεται ένα χωριό 1.500 κατοίκων εξαιτίας των τροχαίων. Κι όμως οι πάντες, σφυρίζουμε αδιάφορα.

Μια απλή περιπλάνηση στην πόλη, στις οδικές αρτηρίες και στους πολυσύχναστους δρόμους αρκεί για να καταλάβει κάποιος τί συμβαίνει. Στους ελληνικούς δρόμους κυριαρχεί η ανομία. Καθένας κάνει ό,τι επιθυμεί, αλλά κανείς δεν είναι διατεθειμένος να αναλλάβει την ευθύνη. Όλοι μιλάμε με απόλυτες βεβαιότητες για τις αιτίες, αλλά το πρόβλημα παραμένει άλυτο εδώ και δεκαετίες.

Στις συζητήσεις συνειδητοποιείς εύκολα ότι όλοι γνωρίζουν τις λύσεις, αλλά τελικά κανείς δεν είναι διατεθειμένος να τις υιοθετήσει. Όλοι γνωρίζουν ποια πρέπει να είναι τα όρια ταχύτητας, ποιες πρέπει να είναι οι ποινές, ποιες είναι οι ευθύνες του καθενός. Όλοι γνωρίζουμε τις ευθύνες των άλλων, αλλά δεν αναγνωρίζουμε τις δικές μας. Κι η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν τόσο συλλογικές όσο και ατομικές ευθύνες για τα τροχαία, που γι’ αυτό το λόγο δεν είναι δυστυχήματα, αλλά εγκλήματα. Υπάρχουν ευθύνες που δεν καταλογίζονται ποτέ γιατί προτιμάμε να βάζουμε το πρόβλημα κάτω απ’ το χαλί. Γιατί είναι βολικό οι αρμόδιοι να κρύβονται πίσω απ’ την «κακιά ώρα», ή το «θέλημα Θεού».

Την ίδια στιγμή, κανείς δεν είναι σε θέση να εμπιστευτεί μια αρχή που θα του υποδείξει τι πρέπει να κάνει για να είναι όλοι ασφαλείς. Για να ανακτηθεί αυτή η εμπιστοσύνη χρειάζεται βούληση, πολλή δουλειά και σχέδιο. Δυστυχώς, δεν έχουμε τίποτα απ’ αυτά. Μόνο μπαλώματα, κούφια λόγια, νταηλίκια, εξυπνάδες, θρήνους και οργή: αυτά ξέρουμε, αυτά κάνουμε. Τρωγόμαστε με τα ρούχα μας γιατί δε θέλουμε να κοιτάξουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη, γιατί έχουμε χάσει την εμπιστοσύνη μας στον Άλλον, γιατί φοβόμαστε, γιατί έχουμε απεκδυθεί την ευθύνη κι έχουμε παραδοθεί σε μια επηρμένη στάση μοιρολατρίας. Ανεύθυνοι υποκριτές, οργισμένοι κουτοπόνηροι, κι επικίνδυνοι παντογνώστες, αυτό είμαστε.

Είναι γνωστό ότι το δίπλωμα οδήγησης στη χώρα μας έχει συγκεκριμένες τιμές. Γιατί δεν υπήρξε ποτέ ένα κίνημα κατά της διαφθοράς στην απόκτηση αδειών οδήγησης; Γιατί τόση μοιρολατρία; Έχουμε φτάσει στο σημείο που πρέπει να αναληφθούν συγκεκριμένες και σοβαρές πρωτοβουλίες τόσο απ’ τα πάνω όσο κι απ’ τα κάτω. Χρειαζόμαστε ένα σαφές, μετρήσιμο σχέδιο για την εμπέδωση κουλτούρας οδικής ασφάλειας. Για να βγούμε απ’ το αδιέξοδο χρειάζεται να ακούσουμε τί λένε αυτοί που δεν τα ξέρουν όλα, αλλά που μπορούν να ακολουθήσουν ένα συγκεκριμένο σχέδιο λύσης. Άραγε τους ακούει κανείς;