Πιο πάνω βλέπετε την παρουσίασή μου και παρακάτω την εισήγησή μου. Θα επανέλθω σύντομα με βίντεο και κείμενο που θα αναφέρεται στις εργασίες του Φόρουμ καθώς και στις εντυπώσεις μου.
Μιλώντας στους δημοσιογράφους.
7 μαθήματα απ’ την προσωπική μου εμπειρία.
Καλημέρα κι ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση.
Θα ήθελα αρχικά να σας δείξω ένα τρίλεπτο video από ένα ντοκιμαντέρ που έχω κάνει.
Ως δημοσιογράφος προσκλήθηκα στο forum προκειμένου να σας μιλήσω για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να προσεγγίζει κάποιος τους δημοσιογράφους για να τους εξηγεί το όποιο θέμα του. Δηλαδή, πως να με προσεγγίσετε!
Γενικά, δεν είναι δύσκολο να προσεγγίσει κάποιος ένα δημοσιογράφο. Οι δημοσιογράφοι είναι πολύ προσιτοί. Το πρόβλημα είναι ότι έχουν πολλά στο μυαλό τους, κι επίσης το ότι… έχουν διευθυντές και αρχισυντάκτες, που φιλτράρουν διαρκώς τις πληροφορίες για διάφορους λόγους.
Ενώ λοιπόν είναι πολύ εύκολο να μιλήσετε στους δημοσιογράφους, είναι πολύ δύσκολο να τους αποσπάσετε το ενδιαφέρον.
Θυμάμαι ότι πριν μερικούς μήνες στην Ουάσινγκτον που συναντήθηκαν όλες οι ΜΚΟ για την οδική ασφάλεια, η δημοσιογραφική κάλυψη ήταν μηδενική. Μια δημοσιογράφος του CNN είχε πει ότι θα ερχόταν αλλά προέκυψε τότε ο σεισμός στην Ιαπωνία…
Θα σας πω λοιπόν μια ιστορία.
Στην Ελλάδα υπήρχε επί 20 χρόνια ένα μεγάλο πρόβλημα παρανομίας. Οι εταιρείες υπαίθριας διαφήμισης τοποθετούσαν διαφημιστικές πινακίδες όπου ήθελαν περιφρονώντας τους νόμους. Και το αποτέλεσμα ήταν αυτό που βλέπετε στην εικόνα. Ένα χάος. Όμως εκτός απ’ το αιισθητικό ζήτημα, οι παράνομες πινακίδες συνιστούσαν κι ένα σοβαρό πρόβλημα οδικής ασφάλειας.
Κάθε χρόνο, σύμφωνα με αμφισβητούμενες μελέτες, 10 άνθρωποι έχαναν τη ζωή τους επάνω σε παράνομες πινακίδες. Ο νόμος τις απαγορεύει για δύο λόγους: 1. Γιατί αποσπούν την προσοχή των οδηγών και 2. γιατί συνιστούν παρόδια εμπόδια.
Το 2009 διεύθυνα ένα περιοδικό. Γνώριζα πολύ λίγο το θέμα της υπαίθριας διαφήμισης, καθότι είχα διαβάσει μόνο 1-2 άρθρα στον Τύπο κι επειδή είχα ασχοληθεί με τα προβλήματα της διαφήμισης σ’ ένα βιβλίο που έγραψα στο παρελθόν, είπα σ’ έναν συντάκτη να κάνει ένα ειδικό ρεπορτάζ για τις παράνομες πινακίδες. Έτσι, κάναμε στο θέμα των πινακίδων ένα αφιέρωμα. Πρέπει να ήταν το μοναδικό αφιέρωμα που είχε γίνει ποτέ στον Τύπο για το εν λόγω ζήτημα.
Την επόμενη ημέρα της κυκλοφορίας του περιοδικού με κάλεσε στο τηλέφωνο ο κύριος που βλέπετε. Μου είπε πως είχε χάσει το παιδί του επάνω σε μια παράνομη πινακίδα κι ότι όσα γράφαμε στο περιοδικό ήταν μόνο το 10% όσων συμβαίνουν σ’ αυτό το θέμα. Με κάλεσε σπίτι του να μου δείξει τα δεδομένα. Ανταποκρίθηκα αμέσως. Κι εκείνη την ημέρα ξεκινάω να ερευνώ το θέμα, με τη βοήθεια και την προτροπή αυτού του ανθρώπου.
Ένα θέμα που επί 10 και πλέον χρόνια δεν λυνόταν γιατί, όπως βλέπετε στη φωτογραφία αριστερά, οι ίδιοι οι πολιτικοί και οι Πρωθουπουργοί χρησιμοποιούσαν αυτές τις παράνομες πινακίδες για να διαφημίζονται προεκλογικά. Μια παράνομη πράξη που οφειλόταν σε διαφθορά, έλλειψη πολιτικής βούλησης, συνεργασία των Δήμων, και βέβαια σε πολύ μεγάλα ποσά, που ήταν μαύρα, αδήλωτα…
Στη δεξιά φωτογραφία βλέπετε μια πινακίδα, που αφού σκότωσε έναν άνθρωπο, επανατοποθετήθηκε για να συνεχίσει το δολοφονικό της έργο. Τι κι αν ακτιβιστές, γονείς κυρίως, την έχουν μαυρίσει; Η παράνομη υπαίθρια διαφήμιση είχε παρομοιαστεί από πολλούς ως το μυθικό τέρας, η Λερναία Ύδρα, που όταν του έκοβες ένα κεφάλι ξεφύτρωναν άλλα δέκα…
Προσέξτε τον κυνισμό των εταιρειών. Εδώ παίζουν με έναν κανόνα της οδικής ασφάλειας, προτρέποντας τους οδηγούς να κρατούν δήθεν αποστάσεις ασφαλείας! Οι οδηγοί κοιτάζοντας αυτό το μπούστο το πιο πιθανό είναι να φαντασιώνονται ερωτικές πράξεις που θα κάνουν στους μπροστινούς τους!
Με τη βοήθεια του Σταυρουλάκη, έκανα συνεντεύξεις, έρευνες, πήγα σε μέρη που γίνονταν δυστυχήματα, και στο τέλος έφτιαξα ένα ντοκιμαντέρ. Επειδή δεν ήμουν πια στο περιοδικό, έγραφα στο μπλογκ μου ειδήσεις απ’ την πρόοδο των ερευνών μου. Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε στο μεγαλύτερο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ της Ελλάδας, είχε ενθουσιώδη υποδοχή και βγήκε τρίτο στις προτιμήσεις του κοινού, κάτω από πολύ ακριβές κι επαγγελματικές παραγωγές. Θυμίζω ότι όπου κι αν απευθύνθηκα για χρηματοδότηση της παραγωγής πήρα αρνητικές απαντήσεις, καθώς οι διαφημιστικές εταιρείες και τα Μέσα έχουν πολύ στενές σχέσεις… Έτσι το ντοκιμαντέρ μου έγινε με τη συνδρομή φίλων, με πολύ προσωπική εργασία και με τη μέθοδο του crowdsourcing.
Μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ασχολήθηκε με αυτή την παρανομία και ηγήθηκε της προσπάθειας να λυθεί το πρόβλημα. Κάτι που έγινε, και μάλιστα σχετικά γρήγορα. Σήμερα στην Ελλάδα υπάρχουν πολύ λίγες παράνομες πινακίδες. Σκεφτείτε ότι υπήρχαν πάνω από 250.000 σε όλη την επικράτεια.
Αν με ρωτήσετε γιατί ασχολήθηκα με αυτό το συγκεκριμένο θέμα θα σας πω, εξαιτίας του Σταυρουλάκη. Αυτός με έπεισε, αυτός με βοήθησε, αυτός με έκανε μέρος της λύσης. Κι όλα αυτά τα έκανε ασυνείδητα, χωρίς να έχει κάποιο πλάνο ή κάποιον να τον συμβουλεύει. Έτσι σκέφτηκα ότι οι τρόποι αυτού του ανθρώπου, που το μόνο συμφέρον του ήταν να λυθεί το πρόβλημα που του στέρησε το γιο του, για να μην υπάρξουν κι άλλα θύματα στο μέλλον, θα μπορούσαν να είναι ένα μοντέλο για κάθε ακτιβιστή.
Η προσέγγισή του μου έδωσε 7 μαθήματα:
Πρώτα απ΄ όλα πρέπει να είσαι εστιασμένος στο πρόβλημα και στη λύση του. Οι θεωρητικολογίες κουράζουν. Οι δημοσιογράφοι θέλουν να τους παρουσιάζονται τα πράγματα με τον πιο καθαρό κι εστιασμένο τρόπο.
Έπειτα, πρέπει να αφηγηθείς μια ιστορία. Ο Σταυρουλάκης μου είπε μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος.
Ό,τι λες πρέπει να είναι ειλικρινές, να μην κρύβεις τίποτα, και να προσπαθείς να κάνεις τον άλλον μέρος της λύσης. Εγώ ξεκίνησα ως δημοσιογράφος και κατέληξα ακτιβιστής. Τελικά έγινα και ιδρυτικό μέλος ενός νέου συλλόγου, με το όνομα SOS Τροχαία Εγκλήματα.
Κι αν κάτι είναι πολύ σημαντικό, αυτό είναι να του μιλάς στο συναίσθημα. Να τον συγκινήσεις, χωρίς να τον χειραγωγήσεις, βέβαια, συναισθηματικά.
Είναι πάρα πολύ σημαντικό να τον ευαισθητοποιήσεις, αλλά για να τον κινητοποιήσεις πραγματικά πρέπει να του δώσεις τα δεδομένα, και να είσαι πολύ συγκεκριμένος μ’ αυτά.
Επίσης, πρέπει να μην υποτιμάς τη δύναμη του ενός μεμονωμένου δημοσιογράφου. Δε χρειάζεται να συνάψεις σχέσεις με τον μεγάλο δημοσιογράφο σταρ, του τεράστιου δικτύου. Ένας μικρός κι “ασήμαντος” δημοσιογράφος, μπορεί να σε βοηθήσει πολύ περισσότερο, αν τον έχεις πείσει και συγκινήσει.
Τέλος, πρέπει να είσαι παθιασμένος κι απερίσπαστος, επίμονος. Ο δημοσιογράφος που θα συνεχίσει να σε βοηθά θα παίρνει δύναμη, κουράγιο κι επιβραβεύση απ’ τη στάση σου. Μόνο έτσι θα γίνει πραγματικός σύμμαχός σου.
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
Manolis Andriotakis 