Και τώρα φίλοι τί; Θα σφαζόμαστε με τις λέξεις, με την ειρωνεία, με τις ύβρεις, τα υπονοούμενα και τις ανοιχτές απειλές; Απομονώσαμε δήθεν τα ακραία μηδενιστικά στοιχεία της τυφλής βίας και ξεμπερδέψαμε; Δε νομίζω.

Παρακολουθώντας τις τελευταίες εβδομάδες την επικαιρότητα συνειδητοποιώ κάτι πρωτόγνωρο. Αν κι οι διαδηλώσεις στο Σύνταγμα είναι ειρηνικές, χωρίς βία, επικρέμεται διαρκώς επάνω στα πράγματα μια τεράστια Απειλή που αποτελείται από δεκάδες μικροσυμβάντα. Λέξεις και φράσεις, υπονοούμενα, ανοιχτές προσβολές, χοντράδες, πολλές χοντράδες. Στο δημόσιο λόγο, και κυρίως στο Διαδίκτυο μεταφέρονται και διακονούνται προτάσεις, ανεπίγνωστα κι ελαφρά τη καρδία, που πραγματικά τρομάζουν. Κρεμάλες, λαϊκά δικαστήρια, επιστροφή στο παρελθόν, Γουδί κ.λπ.

Όσο περνούν οι μέρες διαβάζω κι ακούω μια γλώσσα ακραία, βίαιη, γενικευτική, που έχει χάσει κάθε ίχνος ευαισθησίας κι αυτοσυνείδησης κι επιδίδεται όλο και πιο πολύ σε αγώνες σκληρότητας. Το «καλά να πάθει», η δικαιολόγιση μικρών ή μεγαλύτερων βιαιοτήτων είναι καθημερινό. Όσο βαθαίνει η κρίση τα πρωτόγονα συναισθήματα κυριαρχούν, το κλίμα γίνεται νοσηρότερο. Μοιάζει οι πολίτες αυτής της χώρας να αδυνατούμε να διαχειριστούμε τη διάχυτη Οργή, το Θυμό, και την Απελπισία και το βάρος να μεγαλώνει. Είναι θεμιτή η έκφρασή του σίγουρα. Αλλά είναι και θηριώδης. Κι επιπλέον αυξάνει το αίσθημα του Φόβου, του πλέον καθηλωτικού συναισθήματος. Σήμερα παρακολουθούμε τα σκοτάδια, την άβυσσο του λαού μας. Πρόκειται για ένα θέατρο της βαναυσότητας. Έρχονται στην επιφάνεια τα πιο σκοτεινά, τα πιο αρχετυπικά και θαμμένα συναισθήματά μας. Καθένας πιάνεται απ’ όπου μπορεί. Ίσως βέβαια, να είναι απαραίτητη αυτή η εκδήλωση, ως μορφή εκτόνωσης αυτών των πολύ μαύρων συναισθημάτων. Έχουμε υποστεί σοκ και δείχνουμε τα δόντια μας παντού.

Το Δεκέμβρη του 2008 έγραφα ότι η βία φέρνει βία. Υποστήριξα ότι η βία θα οδηγήσει σε διόγκωση των προβλημάτων και μετάθεσής τους στο μέλλον. Σήμερα βλέπουμε τη βία να υποβόσκει σχεδόν παντού. Είναι μια λεκτική βία, μια βία σχεδόν αρχαϊκή. Προσβολές, ύβρεις, απειλές, και κατάρες μέσα σε φράσεις φαινομενικά «αθώες». Πού είναι η αγάπη φίλοι μου; Πού είναι ο ανθρωπισμός μας; Που είναι η αυτοκριτική; Δε μας δίδαξε τίποτα το ταραγμένο μας παρελθόν;

Παρακολουθώ πραγματικά ακραίες απόψεις να εκφέρονται με δολοφονική ψυχρότητα σαν να λέγεται το πιο αθώο πράγμα. Ακούω ανθρώπους να μιλούν για εμφυλίους, για πολέμους, για αιματηρές συγκρούσεις, για «συνοπτικές διαδικασίες» κ.λπ. Ακόμη και ψύχραιμοι άνθρωποι χάνουν την ανθρωπιά τους και ξεστομίζουν πολύ βαριές κουβέντες. Άλλοι μιλούν για καταστροφές, για αθλιότητες, για ακραία φαινόμενα κι απειλούν τους εχθρούς τους χωρίς ίχνος ευαισθησίας μόνο και μόνο για να επιβεβαιώσουν τις αναλύσεις ή τις ιδεολογίες τους. Παντού εχθροί και σύντροφοι, τίποτα ενδιάμεσο δε χωρά εδώ. Παρακολουθώ ανθρώπους που μέχρι χθες ήταν μειλίχιοι και προσηνείς να μιλούν σαν στρατηγοί που κατευθύνουν τα στρατεύματά τους στη μάχη. Αγέρωχοι καβαλάρηδες με ψυχρό βλέμμα και καθαρή δυνατή φωνή. Είναι δυνατόν;

Όπως είπα, είναι θεμιτή η εκδήλωση όλων αυτών των προβληματικών συναισθημάτων. Ωστόσο πρέπει ν’ ακουστούν κι όσοι έχουν ξεπεράσει αυτό το άγριο στάδιο…να γίνουν προτάσεις εφικτές, να ανοιχτούν δρόμοι, να υιοθετηθούν στάσεις πιο ελπιδοφόρες και γιατί όχι; Υγιείς. Γράφω τη λέξη υγεία κι αισθάνομαι παράξενα. Έχει φτάσει να θεωρείται η λέξη προσβολή, κι η φράση «υγιής Έλληνας», οξύμωρο σχήμα… Είμαι αρκετά διαβασμένος για να γνωρίζω τι σημαίνει υγεία, αλλά νομίζω ότι το έχουμε παρακάνει, σχετικοποιώντας τα πάντα. Η υγεία, αν και κατασκεύασμα, μπορεί να μην είναι και πολύ σχετική. Εύκολα μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει ένα όμορφο, τρυφερό και υγιές λουλούδι από ένα άρρωστο και μαραμένο. Εκτός βέβαια, κι αν πράγματι έχουμε αποφασίσει να αλληλοεξοντωθούμε.