Follow @andriotakis

Τον τελευταίο καιρό σε διάφορες δημόσιες εκδηλώσεις που με καλούν και πηγαίνω είτε ως ομιλητής είτε ως μέρος του κοινού, σκέφτομαι τα ίδια πράγματα συνεχώς. Οι περισσότεροι άνθρωποι που παίρνουν ένα μικρόφωνο στο χέρι μιλούν για ένα ζοφερό παρόν, κι ένα ζοφερό μέλλον, σε αναλύσεις που περνούν μέσα από ερμηνείες του παρελθόντος. Έχω ακούσει πάρα πολλές ερμηνείες, και σίγουρα αρκετές απ’ αυτές είναι λογικές και σωστές. Άλλες πάλι είναι εντελώς παράλογες. Κάποιες πολύ λογικές ερμηνείες ακούγονται από ανθρώπους με πολύ συντηρητικές ιδεολογίες, ενώ κάποιες πολύ παράλογες ερμηνείες ακούγονται από ανθρώπους με πολύ προοδευτικές ιδεολογίες. Επίσης συνεχίζω να ακούω προβλέψεις όλο και πιο ζοφερές. Αυτό που σπάνια ακούω ωστόσο είναι προτάσεις. Και δεν αναφέρομαι μόνο στη μεγάλη εικόνα, γιατί εκεί ακούγονται κάποιες σποραδικές προτάσεις οι οποίες όμως πνίγονται στη γενικευμένη σύγχιση. Μιλάω και για ατομικό ή τοπικό επίπεδο. Μοιάζει σαν να υπάρχει τρομερή ανάγκη στο δημόσιο χώρο όλοι να δικαιολογήσουν την παρουσία ή τις ιδέες τους. Όμως όταν έρχεται η ώρα να αποφασίσουμε τι πρέπει να γίνει πρακτικά, εκεί ο καθένας περιχαρακώνεται στο σύμπαν του κι οδηγούμαστε σ’ ένα ακόμα αδιέξοδο. Ξαφνικά δεν έχει καμία σημασία η ατομική ευθύνη κι όλα τα δεινά μας φορτώνονται στους εξουσιαστές, στις μυστικές λέσχες, στους αμερικανούς κ.λπ. Συχνά σηκώνεται κάποιος απ’ το ακροατήριο κι αμφισβητεί τα πάντα, θέτοντας το όποιο ζήτημα σ’ ένα ταξικό, ή μεταφυσικό επίπεδο, και η συζήτηση τελειώνει. Αρχίζω να πιστεύω ότι οι άνθρωποι πηγαίνουν σήμερα στις δημόσιες συζητήσεις μόνο και μόνο για να εκφράσουν το συναίσθημά τους χωρίς να τους ενδιαφέρει ο συνομιλητής, το θέμα ή οι πιθανές λύσεις του. Λες κι όλες οι συζητήσεις έχουν μόνο θεωρητική αξία. Μάλλον οι περισσότεροι συμμετέχουν στις συζητήσεις για να επιβεβαιώσουν τους εαυτούς και τις ιδέες τους, παρά για να συνομιλήσουν, να αμφισβητήσουν, να συνεργαστούν στη βάση συγκεκριμένων προτάσεων. Οι περισσότεροι πηγαίνουν με τη διάθεση της ρήξης και της αντιπαράθεσης παρά της σύνθεσης και της γόνιμης συζήτησης. Το κλίμα στις δημόσιες συζητήσεις είναι σχεδόν πολεμικό και καταλήγει στο άνοιγμα ενός νέου κύκλου κουβέντας που δε θα έχει κανένα επίσης αποτέλεσμα. Όλοι φεύγουν απ’ τις συζητήσεις το ίδιο μουδιασμένοι με πριν. Ενώ κάποιοι εκτωνόνονται, οι περισσότεροι τελικά μένουν με το πρόβλημα στα χέρια χωρίς να ξέρουν τι να το κάνουν.

Αυτό που θέλω να πω τώρα είναι ότι παρατηρώ ένα τεράστιο έλειμμα προτάσεων σε όλα τα επίπεδα. Είπα πριν από μερικές ημέρες ότι βλέπω ανθρώπους να δημιουργούν, να δοκιμάζουν, να πειραματίζονται και με κοιτούσαν σαν να έλεγα ότι βρέθηκε νερό στη σελήνη. Το κοινό ακούει μουδιασμένα, καχύποπτα κι αδιάφορα τέτοιες δηλώσεις. Αντίθετα, τεντώνει τα αυτιά όταν ακούει λόγια για του ζόφο, ή ζοφερά λόγια γιατί ίσως του είναι πολύ εύκολο να ταυτιστεί. Σκέφτομαι τι θα σκέφτεται ένα παιδί 13 ή 14 ετών. Πώς άραγε θα νιώθει ακούγοντας τους διανοούμενους, τους δημοσιογράφους ή τους πολιτικούς αυτής της χώρας; Οι νέοι άνθρωποι έχουν όνειρα, φιλοδοξίες, θέλουν να εμπνέονται. Κι όμως εδώ τους λέμε ότι δε γίνεται τίποτα, αναμασώντας τις ίδιες κοινοτοπίες κάθε φορά για τον παγκόσμιο καπιταλισμό, τα κέντρα εξουσίας κ.λπ. Κι ότι τα πράγματα θα γίνουν ακόμα χειρότερα, εκτός κι αν γίνει καμιά αιματηρή επανάσταση, γιατί μόνο έτσι δήθεν προχώρησε ο κόσμος. Δηλαδή να μην κάνουμε κανένα βήμα προόδου. Να επαναλάβουμε τα λάθη του παρελθόντος και να φαγωθούμε μεταξύ μας, αυτή είναι η μόνη βιώσιμη λύση που μπορούμε να δώσουμε υπεύθυνα στα νέα παιδιά. Και συνεχίζουμε οι περισσότεροι να μιλάμε σαν να μην έχουμε καμία επίδραση στο περιβάλλον μας. Οι πιο εγωιστές είναι όσοι έχουν σήμερα κάποια εξουσία, κάποιο βήμα στο δημόσιο διάλογο. Διακινώντας στρεβλές απόψεις, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο αναγέννησης. Θέλουν να πάρουν κάτω τους πάντες. Αναγάγουν τη δική τους αποτυχία, το δικό τους αξιακό αδιέξοδο σε αποτυχία κι αδιέξοδο όλων. Αυτοί που βλέπουν τους εαυτούς τους ως καταραμένους, ή ως γνώστες της μιας αλήθειας, εμπνέουν στους νέους ανθρώπους το μηδενισμό και την ανημπόρια. Τους στέλνουν σε κόμματα και σε φράξιες, δεν τους αφήνουν να χειραφετηθούν μόνοι τους, να διαλέξουν μόνοι τους αυτά που θα τους εμπνεύσουν ώστε να γίνουν και οι ίδιοι κάποτε αυθεντικοί δημιουργοί των ζωών τους. Τους θέλουν πρόβατα σε μαντρί. Γι’ αυτό κι είναι εξαιρετικά φειδωλοί στις προτάσεις τους. Γιατί ταυτίζουν την όποια αλλαγή με συμμόρφωση σ’ ένα καταπιεστικό δόγμα. Δε θέλουν τους ανθρώπους ελεύθερους να αποφασίζουν συνεργατικά πάνω στη βάση των αναγκών και των επιθυμιών τους. Τους θέλουν εξαρτημένους και διαχωρισμένους. Ελπίζω ότι κάποια στιγμή όλοι οι άνθρωποι που έχουν προτάσεις να αρχίσουν να βγαίνουν στο προσκήνιο και να συζητούν. Θεωρώ ότι κάπως έτσι θα γίνει ένα μεγάλο βήμα γενικώς στην κοινωνία μας.