Όταν πρωτοδιάβασα για αυτή τη μέθοδο, ήμουν λίγο καχύποπτος. Διδάσκεται η μη βίαιη επικοινωνία; σκέφτηκα. Στη συνέχεια, καθώς άρχισα να ψάχνω πείστηκα ότι ναι μεν αυτή η μέθοδος δεν είναι πανάκεια, αλλά έχει μερικά πολύ σοβαρά πλεονεκτήματα καθώς εστιάζει κατευθείαν στον άνθρωπο κι όχι σε ιδεολογίες. Δεν το κρύβω ότι μετά από αρκετό διάβασμα ενθουσιάστηκα. Παρόλο που δεν είχα την ευκαιρία να τη διδαχθώ, κι η γνώση μου περιορίζεται σε πληροφορίες που άντλησα απ’ την ιστοσελίδα του σχετικού κέντρου και από άλλες πηγές, νιώθω ότι υπάρχει μια διάχυτη ανάγκη να επανακαθορίσουμε ως άτομα αλλά κι ως κοινωνία τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε. Σαν αποτέλεσμα, νομίζω ότι η  Μη Βίαιη Επικοινωνία θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία μας, στους δήμους, παντού.

Για να σας κάνω μια γενική εισαγωγή της ΜΒΕ διάλεξα το κείμενο ενός τρίτου ανθρώπου και γι’ αυτό μετέφρασα ένα μικρό απόσπασμα απ’ το βιβλίο Monoculture, How one story can change everything  του F.S.Michaels. Σαν επόμενο βήμα προτείνω το αρκετά μεγάλο βίντεο που ακολουθεί, από μια ομιλία του ιδρυτή της μεθόδου.

Η Μη βίαιη Επικοινωνία αφορά σε μια πιο αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων. Αντιπροσωπεύει έναν τρόπο ομιλίας και ακοής που μας βοηθά να ανταλλάσσουμε πληροφορίες και να λύνουμε ειρηνικά τις διαφορές μας, αντί να αμυνόμαστε, να επιτιθόμαστε, ή να υποχωρούμε όταν μας κρίνουν ή μας επικρίνουν. Πρόκειται για ένα σύνολο συμπεριφορών που βασίζεται σε αξίες και αντιλήψεις που διαφέρουν απ’ τις συνήθεις μεθόδους επικοινωνίας.

Η Μη Βίαιη Επικοινωνία θεωρεί ότι το πιο ευχάριστο κίνητρο για να δρας είναι ο εμπλουτισμός της ζωής, κι ότι μπορείς να επικοινωνείς απ’ αυτή την αφετηρία κι όχι από φόβο, ενοχή, ή ντροπή. Η μέθοδος δίνει αξία σε μια γλώσσα που συνεισφέρει στην καλή διάθεση κι όχι στη δυστυχία ή τη χαμηλή αυτοεκτίμηση. Υποστηρίζει την ελευθερία της σκέψης ενθαρρύνοντάς σε να αναλάβεις την ατομική σου ευθύνη για τις επικοινωνιακές σου επιλογές καθώς και για τη βελτίωση της ποιότητας των σχέσεών σου.

Εστιάζοντας την προσοχή σου στα 4 σημεία της διαδικασίας της Μη Βίαιης Επικοινωνίας (παρατηρήσεις, συναισθήματα, ανάγκες, αιτήματα), μπορείς να μάθεις να επαναπλαισιώσεις το πώς εκφράζεσαι καθώς και το πώς εσύ ακούς τους άλλους. Μπορείς να μετακινηθείς απ’ την αυτόματη απάντηση στους άλλους στη συνειδητή απόκριση βασιζόμενος/η σε μια αυξανόμενη επίγνωση αυτών που ακούς κι αυτών που λες. Μ’ αυτή την έννοια, η Μη Βίαιη Επικοινωνία, σα μια παράλληλη δομή, δημιουργεί χώρο προκειμένου να ζήσεις ένα διαφορετικό είδος ζωής. Επίσης, επειδή όλοι επικοινωνούμε κι έχουμε διαφορές να επιλύσουμε, η Μη Βίαιη Επικοινωνία είναι ανοιχτή στον καθένα μας και μεγαλώνει απ’ τις ανάγκες πραγματικών ανθρώπων, όπως όλες οι παράλληλες δομές. Βοηθά στην “ενδυνάμωση της ικανότητάς μας να παραμένουμε ανθρώπινοι, ακόμα και κάτω από δύσκολες συνθήκες”.

Η μέθοδος της Μη Βίαιης Επικοινωνίας αναπτύχθηκε οργανικά μέσα απ’ την ίδια την εμπειρία της ζωής του ιδρυτή της Marshall Rosenberg. Ως νεαρός Εβραίος που μεγάλωσε στο Ντιτρόιτ του 1940, ο Ρόζενμπεργκ κακοποιήθηκε και ξυλοκοπήθηκε λόγω της καταγωγής του. Αυτές οι εμπειρίες τον οδήγησαν στο να αναρωτηθεί τί μας αποκόπτει απ’ την συμπονετική μας φύση και μας οδηγεί στη βία, και τί επιτρέπει σε κάποιους από εμάς τη σύνδεση με αυτή τη συμπονετική φύση, όποιες κι αν είναι οι συνθήκες γύρω μας. Ο Ρόζενμπεργκ εμβάθυνε στον κεντρικό ρόλο που παίζουν οι λέξεις σ’ αυτές τις εμπειρίες. Στο λύκειο ανέπτυξε μια προσέγγιση στην ομιλία και την ακοή που βοηθούσε τους ανθρώπους να συνδέονται με τη συμπόνια στην επικοινωνία τους. Το 1984 ίδρυσε το Κέντρο για τη Μη Βίαιη Επικοινωνία και ξεκίνησε να εξασκεί ανθρώπους στη χρήση της μεθόδου βοηθώντας τους έτσι να προλαμβάνουν και να λύνουν τις συγκρούσεις τους.

Ως μέθοδος η Μη Βίαιη Επικοινωνία έχει γίνει, με πολλούς τρόπους, πολύ επιτυχημένη. Πολλοί μαρτυρούν ότι το συγκεκριμένο επικοινωνιακό ύφος έχει αλλάξει τις σχέσεις τους. Επιπλέον η μέθοδος έχει εφαρμοστεί σε ζώνες συγκρούσεων στη Σιέρα Λεόνε, στη Σρι Λάνκα, στο Μπουρούντι, στη Βοσνία και τη Σερβία, στην Κολομβία και τη Μέση Ανατολή. Ο Ρόζενμπεργκ αναφέρει ένα περιστατικό που έζησε ο ίδιος σ’ ένα τέμενος σ’ ένα στρατόπεδο προσφύγων στη Βηθλεέμ όταν μιλούσε σ’ ένα πλήθος 170 Παλαιστινίων μουσουλμάνων ανδρών. Θυμάται ότι η διάθεση προς τους Αμερικανούς εκείνη την εποχή δεν ήταν και πολύ φιλική. Καθώς μιλούσα ένιωσα να έρχεται κατά πάνω μου ένας ψύθιρος που μεγάλωνε και γινόταν αναταραχή μέσα στο ακροατήριο. “Σιγοψυθιρίζουν ότι είσαι Αμερικανός!” με προειδοποίησε ο μεταφραστής μου, τη στιγμή που ένας κύριος απ’ το κοινό σηκώθηκε και φώναξε “Δολοφόνε! Παιδοκτόνε! Φονιά!”. Χρησιμοποιώντας τη Μη Βίαιη Επικοινωνία ο Ρόζενμπεργκ ξεκίνησε αμέσως και δημοσίως ένα διάλογο με εκείνο τον άνδρα, που διήρκησε 20 λεπτά. Ο Ρόζενμπεργκ είπε: “Δέχτηκα τα λόγια του όχι σαν επιθέσεις αλλά σα δώρα από έναν συνάνθρωπο που θέλησε να μοιραστεί μαζί μου την ψυχή του και τις βαθιά του αίσθηση ότι ήταν ευάλωτος. Όταν ο άνθρωπος αυτός ένιωσε ότι έγινε κατανοητός, ήταν σε θέση να με ακούσει να του εξηγώ το λόγο που με έφερε στο στρατόπεδο. Μια ώρα αργότερα, ο ίδιος άνδρας που με αποκάλεσε δολοφόνο με καλούσε στο σπίτι του για γεύμα”.

Ωστόσο παρόλη την επιτυχία της μεθόδου, οι συγκρούσεις στην επικοινωνία προφανώς συνεχίζονται μέσα στον κόσμο, δείχνοντας ότι η επιτυχία μιας παράλληλης δομής δεν εδράζεται στην ολοκληρωτική εξάλειψη άλλων δομών, αν και μια μεταρρύθμισή τους είναι σίγουρα πιθανή. Ως μια παράλληλη δομή, η μέθοδος υπηρετεί τον ανθρώπινο αγώνα να ζήσουμε πιο ελεύθερα και με περισσότερη αλήθεια, εστιάζοντας στις κοινές μας αξίες και ανάγκες. Επικαλείται μια αίσθηση ευθύνης προς και για τον κόσμο θυμίζοντάς μας ότι ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούμε έχει επίδραση στους άλλους, στέλνοντας κύματα πολύ μακριά από εμάς για το καλύτερο και το χειρότερο, θυμίζοντάς μας ότι κάθε μέρα έχουμε μια ακόμα ευκαιρία να επικοινωνήσουμε για το καλύτερο.