Ένας ερευνητής έχει πει ότι το ένα τρίτο των κριτικών στο Διαδίκτυο είναι πλαστό. Αρκετοί άλλοι θεωρούν ότι το νούμερο αυτό είναι ακόμα μεγαλύτερο. Στην Κίνα, το Κόμμα πληρώνει 50 σεντς για κάθε καλή αναφορά στο Διαδίκτυο, δημιουργώντας στρατιές καλοθελητών. Η πρακτική ονομάζεται Astroturfing. Πήρε το όνομά της από μια μάρκα πλαστικού γρασιδιού. Και στο Διαδίκτυο γνωρίζει μέρες δόξας.

Όταν έγραφα το βιβλίο για τα μπλογκ, είμασταν ακόμα στην αρχή του φαινομένου. Σήμερα, η έκρηξη των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης έχει κάνει ακόμα πιο ελκυστική την πλαστοπροσωπία και την παραπλάνηση. Εταιρείες, πολιτικά κόμματα, οργανισμοί και ιδιώτες, μπορούν εύκολα να εξαγοράσουν θετικές αναφορές, και να παραπλανήσουν το κοινό που δεν έχει τα εργαλεία και τον χρόνο να υποβάλλει στη βάσανο της εξακρίβωσης τις πληροφορίες. Δεν είναι απλό να φιλτραριστεί τόσο μεγάλος όγκος πληροφορίας.

Το δύσκολο είναι να εκθέσεις την καθεμιά περίπτωση χωριστά. Χρειάζονται τεράστιοι πόροι για να ερευνηθεί όλος αυτός ο όγκος της διαδικτυακής πληροφορίας. Σε πρώτο επίπεδο χρειάζεται να καταστήσουμε την πρακτική του astroturfing ηθικά απαράδεκτη. Όταν πέφτει στην αντίληψή μας μια προσπάθεια πλαστοπροσωπίας, πλαστής κριτικής, θα πρέπει να την αποκαλύπτουμε και να την εκθέτουμε.

Κι επειδή το φαινόμενο αποκτά ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις, καλό είναι να γίνουμε πιο επιφυλακτικοί σε σχέση με όσα διαβάζουμε και καταναλώνουμε όχι μόνο στο Διαδίκτυο, αλλά στα media εν γένει. Όταν μπορεί κάποιος να αγοράσει followers στο Twitter, likes στο facebook, και κριτικές στο Amazon, γιατί να μη μπορεί να αγοράσει τη γνώμη δημοσιογράφων στα παραδοσιακά Μέσα;

Πριν μερικά χρόνια έγραφα ότι η διαφήμιση είναι η πέμπτη εξουσία, που υπαγορεύει το περιεχόμενο της τέταρτης εξουσίας. Τώρα, η διαφήμιση γίνεται αόρατη για να γίνει μια σκιώδης υπερεξουσία. Είναι επείγον να κρατηθούμε στην πλευρά του καθαρού και δίκαιου παιχνιδιού. Σε λίγο δε θα έχει καμμία σημασία τί λέμε στο Διαδίκτυο, γιατί κανείς δε θα μπορεί να εμπιστευτεί τον άλλον. Το ζητούμενο είναι να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη και να ζήσουμε σε κοινότητες με σεβασμό προς τον άλλον. Ας μην αφήσουμε την αγορά να μολύνει τις σχέσεις μας με νομιμοποιημένα ψεύδη. Ας πιστέψουμε στα οφέλη της ειλικρίνειας και της διαφάνειας. Το βρώμικο παιχνίδι του astroturfing βάζει θεμέλια για κοινωνικές σχέσεις που βασίζονται στην υποκρισία, την παραπλάνηση, και τη ριζική καχυποψία. Δεν μας αξίζει.