Οι δύο αντικρούομενες εγγενείς υπερδυνάμεις των social media σήμερα: απ’ τη μια μας ενώνουν, κάνουν τη δυνατότητα της επικοινωίας άμεση, και την έκφραση στιγμιαία, κι απ’ την άλλη μας χωρίζουν, μας διχάζουν, μας απομομώνουν σε κουκούλια και μας παγιδεύουν στο ναρκισσισμό και την κρίση μεγαλείου.
Για να αποτραπεί ο επόμενος θανατηφόρος ιός, η επόμενη πανδημία, μήπως χρειαστεί να παραχωρήσουμε μόνιμα το πολυτιμότερο αγαθό μας, την ελευθερία; Από εδώ και πέρα, η ζωή στον πλανήτη περνά αυξανόμενα στα χέρια όσων έχουν στα χέρια τους τις τεχνολογίες παρακολούθησης κι ελέγχου των πολιτών. Στην Κίνα όπου η εξουσία βρίσκεται στα χέρια του Κομμουνιστικού Κόμματος χρησιμοποιήθηκαν κι εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται εξελιγμένες τεχνολογίες παρακολούθησης, εφαρμογές κινητών τηλεφώνων και drones, προκειμένου να ελεγχθεί η μετάδοση του ιού. Στον υπόλοιπο κόσμο όπου τις τύχες μας τις διαφεντεύουν άλλου τύπου γραφειοκρατίες, καθώς επίσης και οι τεχνολογικοί κολοσσοί των ΗΠΑ ετοιμαζόμαστε να δούμε πώς θα χρησιμοποιηθεί η τεχνολογία ως έκτακτο μέτρο ενάντια στον κορονοϊό. Το Ισραήλ υιοθετεί αμέσως την παρακολούθηση των κινητών, για να ιχνηλατήσει τις επαφές και τις διαδρομές των ασθενών. Ποιός θα ακολουθήσει; Το μόνο βέβαιο σήμερα είναι ότι εισερχόμαστε σε μια φάση μόνιμης κατάστασης έκτακτης ανάγκης, που θα δικαιολογεί όλο και πιο ριζικά μέσα παρακολούθησής μας κι ελέγχου μας. Θα το επιτρέψουμε; Την επόμενη μέρα, που όλα θα είναι διαφορετικά, θα κάνουμε αυτή τη σοβαρή συζήτηση, ή θα παραδοθούμε αμαχητί στην τεχνολογική ηγεμονία;
Ο πληροφοροϊός είναι πολύ πιο επικίνδυνος απ’ τον κορονοϊό γιατί το εμβόλιό του δε μπορεί να πατενταριστεί. Επαφίεται στον καθένα μας, αλλά και σ’ όλους μας αν θα το κάνουμε. Αν θέλετε να ξεφύγετε απ’ τη θέση που μας θέλουν οι τεχνολογικοί κολοσοί, από Αυτόματα ρομπότ δηλαδή, δείτε το συναίσθημά σας.
Ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία δεν ήταν δυνατό να μπορεί κυριολεκτικά ο καθένας να εκπέμπει σε παγκόσμιο κοινό τα μηνύματά του. Η τεχνολογία επιτρέπει σε όλους μας να είμαστε πομποί πληροφοριών. Το διαδίκτυο εκτός από καταναλωτές και δέκτες μας έκανε και παραγωγούς κι αναμεταδότες πληροφοριών. Ας το σκεφτούμε λίγο αυτό. Όλοι, μπορούμε ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε το φράγμα του κύκλου των οικείων μας και να μιλήσουμε σ’ ένα πολύ ευρύτερο φάσμα αγνώστων προσώπων, σε μια δημόσια σφαίρα που ολοένα και μεγενθύνεται, και να πούμε ό,τι θέλουμε. Άνθρωποι με υψηλή ειδίκευση, με γνώσεις, με εμπειρίες, με κατάρτιση, με σπουδές, με υψηλό αίσθημα ευθύνης, έχουν εδώ μια μεγάλη ευκαιρία να φτάσουν χωρίς διαμεσολαβήσεις στα αυτιά του όλου του κόσμου, ή τουλάχιστον σ’ όσους θέλουν να ακούσουν. Ταυτόχρονα, το ίδιο κανάλι έχουν στη διάθεσή τους κι εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι, από ανθρώπους χωρίς κανένα διαπιστευτήριο, χωρίς εχέγγυα λογικής κρίσης, μέχρι σοβαρά διαταραγμένους. Το μοντέλο της ενημέρωσης έχει υποστεί βαθύ κλονισμό εξαιτίας της τεχνολογίας. Οι πληροφορίες μεταδίδονται με ιοβόλο τρόπο, γίνονται όπως λέμε viral στη στιγμή. Την ίδια στιγμή, μια χούφτα τεχνολογικών επιχειρήσεων έχουν συγκεντρώσει και συνεχίζουν να συγκεντρώνουν έναν άνευ προηγουμένου πλούτο πληροφοριών.
Manolis Andriotakis 