Στην ενότητα «Παιδεία-Τεχνολογία-Πολιτισμός» ο κ. Κωνσταντάτος ρώτησε διαδοχικά τον κ. Καρατζαφέρη για τις «κουκούλες», τον κ. Χρυσόγελο για τις δηλώσεις του κ. Τρεμόπουλου για τα Σκόπια, τον κ. Καραμανλή για τα Δεκεμβριανά και τις δημοσκοπήσεις, τον κ. Παπανδρέου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, την κ. Παπαρήγα για το ίδιο, και τον κ. Τσίπρα για το άσυλο, τις δημοσκοπήσεις και τον κ. Αλαβάνο, δείχνοντας ποιά ακριβώς είναι η αντίληψη των ιδιωτικών καναλιών για τις τρεις αυτές πτυχές της ελληνικής κοινωνίας.

Στο χθεσινό πρώτο προεκλογικό debate για τις εθνικές εκλογές της 4ης Οκτωβρίου συμμετείχαν οι πρόεδροι έξι κοινοβουλευτικών κομμάτων (5 που ήδη βρίσκονται στη βουλή και 1 που πιθανολογούν οι δημοσκοπήσεις ότι μπορεί και να μπει) οι οποίοι δέχονταν ερωτήσεις από ισάριθμους δημοσιογράφους των ιδιωτικών καναλιών (Mega, Antenna, Alpha, ΣΚΑΙ, Alter, Star) με συντονίστρια την κ. Χούκλη του κρατικού καναλιού ΝΕΤ. Το πρώτο σχόλιο που μπορεί να κάνει κάποιος αφορά στα κριτήρια με τα οποία έγινε η επιλογή των δημοσιογράφων. Γιατί επιλέχθηκαν οι συγκεκριμένοι τηλεοπτικοί δημοσιογράφοι κι όχι κάποιοι άλλοι; Μόνο τα τηλεοπτικά κανάλια έχουν δικαίωμα να απευθύνουν ερωτήσεις στους υποψήφιους πρωθυπουργούς;

Κατά τη γνώμη μου, η σύνθεση του πάνελ ήταν προκλητική καθώς απέκλειε ουσιαστικά την κοινωνία καθώς κι ένα μεγάλο αριθμό δημοσιογράφων. Απ’ τις προηγούμενες εκλογές αρκετοί είχαμε προτείνει να συμμετέχουν στο debate εκπρόσωποι από διάφορα Μέσα, των νεότερων συμπεριλαμβανομένων. Όμως πολιτικά κόμματα και παραδοσιακά Μέσα επιμένουν σ’ αυτό το παρωχημένο και χρεωκοπημένο μοντέλο, στο οποίο βρίσκεται ένας δημοσιογράφος (Λιάτσος) που ενώ καθημερινά εκφωνεί ειδήσεις ροζ και κίτρινου περιεχομένου στα debate είναι αναγκασμένος να ρωτά για «σοβαρότερα» θέματα όπως αυτά της εξωτερικής πολιτικής.

Αλλά το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα της χρεωκοπίας αυτού του είδους debate ήταν η συμμετοχή του κ. Κωνσταντάτου απ’ το κανάλι Alter. Ομολογώ ότι δε γνωρίζω τη δουλειά του, αλλά από μια μικρή έρευνα που έκανα βρήκα ότι κάνει πολιτικό ρεπορτάζ στον εν λόγω σταθμό κι ότι εμφανίζεται καθημερινά στα «παράθυρα» του κεντρικού δελτίου ειδήσεων. Ο κ. Κωνσταντάτος χαρακτήρισε πρόσφατα, στην εφημερίδα Αυγή, το θεσμό του debate «κατάκτηση του πολιτικού μας πολιτισμού». Όμως η συμμετοχή του στο debate καθόλου δεν τίμησε αυτή την άποψη. Η ενότητα για την οποία κλήθηκε να ρωτήσει ο εν λόγω δημοσιογράφος ήταν η «Παιδεία – Τεχνολογία – Πολιτισμός». Αλλά οι ερωτήσεις του σ’ αυτά τα τόσο ενδιαφέροντα πεδία επικεντρώθηκαν σε μικροπολιτικά θέματα και σε χωράφια που κινούνται τα βραδινά δελτία ειδήσεων για να «ζεστάνουν» το κλίμα. Η αίσθηση που δημιουργήθηκε απ’ τις ερωτήσεις του ήταν ότι κατεύθυνε το διάλογο σε μια ρηχή και εφετζίδικη επιφάνεια που εκείνος επιθυμούσε για δικούς του λόγους.

Στην ενότητα «Παιδεία-Τεχνολογία-Πολιτισμός» ο κ. Κωνσταντάτος ρώτησε διαδοχικά τον κ. Καρατζαφέρη για τις «κουκούλες», τον κ. Χρυσόγελο για τις δηλώσεις του κ. Τρεμόπουλου για τα Σκόπια, τον κ. Καραμανλή για τα Δεκεμβριανά και τις δημοσκοπήσεις, τον κ. Παπανδρέου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, την κ. Παπαρήγα για το ίδιο, και τον κ. Τσίπρα για το άσυλο, τις δημοσκοπήσεις και τον κ. Αλαβάνο, δείχνοντας ποιά ακριβώς είναι η αντίληψη των ιδιωτικών καναλιών για τις τρεις αυτές πτυχές της ελληνικής κοινωνίας. Η συζήτηση για την παιδεία, την τεχνολογία και τον πολιτισμό στη χώρα μας, εξαντλήθηκε στις ερωταπαντήσεις περί ασύλου, ιδιωτικών πανεπιστημίων, κουκούλας και Σκοπίων. Αυτός όμως είναι ο πολιτικός πολιτισμός των ιδιωτικών καναλιών κι όχι της κοινωνίας. Αυτός είναι γενικότερα ο δικός τους πολιτισμός: τα ιδιωτικά κανάλια δεν έχουν ούτε μια εκπομπή για το βιβλίο, για τις τέχνες, για την τεχνολογία, για τον καθημερινό πολιτισμό. Η δουλειά τους επικεντρώνεται μόνο στα δήθεν «καυτά» θέματα. Στα κανάλια είναι πολύ απασχολημένοι όλοι τους στο να κατασκευάζουν την ατζέντα, στην οποία δεν υπάρχει χώρος ούτε για την πραγματική παιδεία, ούτε για τον πολιτισμό, ούτε για την τεχνολογία. Το κέντρο των συζητήσεων έχει παγιωθεί και είναι η οικονομία, τα λεφτά. Το περιβάλλον εισήλθε στη συζήτηση γιατί αφορά κι αυτό στην οικονομία. Οτιδήποτε εκτός της κερδοσκοπία, στην Ελλάδα θεωρείται αόρατο, και μπορεί να απασχολεί μόνο κάποιους περιθωριακούς.

Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι πολιτικοί πέφτουν στην παγίδα κι αφήνουν τα κανάλια να κάνουν ανεξέλεγκτα τη δουλειά τους. Διότι η τεχνολογία είναι ένα πεδίο που θα μπορούσε να συνιστά πόλο οικονομικό, εξίσου ενδιαφέρον μ’ εκείνον του περιβάλλοντος, αλλά κανείς δεν τόλμησε να θίξει κάτι τέτοιο. Είναι τα συμφέροντα των ιδιοκτητών, είναι η μικρόνοια των υπαλλήλων τους, είναι η περιρρέουσα ατμόσφαιρα; Ο πολιτισμός, πολιτικός και «πολιτισμικός» στη χώρα μας έχει καθηλωθεί σε μια μειονεκτική, φοβική και καθυστερημένη θέση. Αν τα πολιτικά κόμματα δεν αντισταθούν στα μεγάλα παραδοσιακά Μέσα, θα καταλήξουν να είναι πραγματικά όμηροί τους.