Αφού η τεχνολογία έχει μεταμορφωθεί στην κυρίαρχη θρησκεία των καιρών μας, τα μηχανήματα κατέχουν τη θέση των ιερών συμβόλων: απ’ αυτά «κοινωνούμε», απ’αυτά «ευλογούμαστε», μέσω αυτών εξασφαλίζουμε μια θέση στον εικονικό παράδεισο. Η Wall Street Journal έφτασε στο σημείο να μεταδώσει ότι: Την τελευταία φορά που έγινε τόσος ντόρος για μία πλάκα, ήταν γραμμένες επάνω της οι 10 εντολές! Απ’ την άλλη, ο απτός δημόσιος χώρος, γίνεται ολοένα και περισσότερο ιδιοκτησία των δυνατών.

Όπως γνωρίζουν οι αναγνώστες αυτού του blog, εδώ και σχεδόν ένα χρόνο ετοιμάζω ένα ντοκιμαντέρ με θέμα τις παράνομες διαφημιστικές πινακίδες. Ομολογώ ότι όλο αυτό το διάστημα έχω εκπλαγεί απ’ την αδιαφορία της διαδικτυακής κοινότητας απέναντι στο θέμα. Παρότι υπάρχουν αρκετές εξαιρέσεις, παρατηρώ ότι οι συζητήσεις γύρω απ’ τις παράνομες πινακίδες, στο διαδίκτυο, είναι ελάχιστες. Πώς να το εξηγήσω αυτό; Μήπως τα επιχειρήματα ενάντια στην καταφανή παρανομία δεν είναι πειστικά ή αρκετά; Μήπως οι κυβερνοναύτες αδιαφορούν για θέματα του δημόσιου χώρου; Ομολογώ ότι δε θέλω να πιστέψω τίποτα απ’ αυτά. Το αδιάψευστο γεγονός, ότι δηλαδή οι παράνομες διαφημιστικές πινακίδες στοιχίζουν ζωές, με υποχρεώνει να σκεφτώ άλλα πράγματα.
Αυτές τις ημέρες, με αποκορύφωμα τη χθεσινή, σχεδόν το σύνολο της διαδικτυακής κοινότητας, συζητά για ένα καινούργιο προϊόν, για την περίφημη «ταμπλέτα» της Apple, ή αλλιώς το iPad. Ο όγκος της πληροφορίας και της γνώμης που διακινήθηκε στο Διαδίκτυο ήταν και είναι πραγματικά εντυπωσιακός. Εκατομμύρια αναζητήσεις στο Google, εκατομμύρια αναρτήσεις σε Blog, Twitter και Facebook. Η κοινωνική δικτύωση πήρε «φωτιά», με αφορμή ένα νέο γκάτζετ. Κι αναρωτιέμαι: αυτή είναι η κοινωνική ευαισθησία των δικτύων; Να αδιαφορούν παντελώς για ένα θέμα που δυνητικά μπορεί να σκοτώσει τον καθένα, και την ίδια στιγμή να παθαίνουν μαζική παράκρουση με ένα νέο τεχνολογικό προϊόν; Ας μην προσάψω όμως τόσο βαριές ευθύνες στους χρήστες.
Η Apple έχει καταφέρει με την πολιτική και τα προϊόντα της να κάνει τον κόσμο να μιλά για αυτή, χωρίς να επιστρατεύει λομπίστες, δημοσιοσχετίστες ή διαφημιστές. Η Apple έχει καταφέρει να δημιουργήσει αυτό που λέγεται word of mouth. Αυτό δηλαδή που δεν έχουν καταφέρει οι γονείς των οποίων τα παιδιά σκοτώθηκαν εξαιτίας διαφημιστικών πινακίδων. Πρέπει επομένως να το χωνέψουμε: ζούμε σε κοινωνίες που το μάρκετινγκ έχει πάρει τον πρώτο λόγο στον καθορισμό στης ατζέντας.
Φυσικά, η «ταμπλέτα» είναι κάτι φανταχτερό, νέο, που υπόσχεται ξεκούραση, παιχνίδι, μόδα, καινοτομία κ.λπ. Ενώ το τροχαίο δυστύχημα αφορά σε δυσάρεστα πράγματα: απώλειες ζωών, αναγκαία και επώδυνα μέτρα, έλεγχο, τιμωρίες κ.λπ. Στην πρώτη περίπτωση είναι εύκολο να «δεσμεύσεις» τον κόσμο σε συζητήσεις, αφού ο στόχος είναι να αγοραστεί ένα προϊόν –με 500 δολλάρια μπορεί κάποιος να «ησυχάσει» τη συνείδησή του, να διασκεδάσει, να αισθανθεί μέρος μιας κοινότητας κ.λπ. Ενώ στη δεύτερη, πρέπει να φωνάξει, να πιέσει, να κάνει ενδεχομένως κάτι ο ίδιος προκειμένου να προστατευθεί τόσο το σύνολο όσο και ο ίδιος. Η διαφορά είναι σημαντική.
Δεν θέλω να γκρινιάξω σχετικά με την ύπαρξη νέων εργαλείων. Τα εργαλεία ήταν ανέκαθεν χρήσιμα, αλλά βέβαια, σήμερα έχουμε φτάσει στην εξιδανίκευση τους, γεγονός που μπορεί να καταστεί καταστροφικό για τη δημιουργικότητα και την κοινωνικοποίησή μας. Έχουμε γίνει προσκυνητές ελβετικών σουγιάδων. Αφού η τεχνολογία έχει μεταμορφωθεί στην κυρίαρχη θρησκεία των καιρών μας, τα μηχανήματα κατέχουν τη θέση των ιερών συμβόλων: απ’ αυτά «κοινωνούμε», απ’αυτά «ευλογούμαστε», μέσω αυτών εξασφαλίζουμε μια θέση στον εικονικό παράδεισο. Η Wall Street Journal έφτασε στο σημείο να μεταδώσει ότι: Την τελευταία φορά που έγινε τόσος ντόρος για μία πλάκα, ήταν γραμμένες επάνω της οι 10 εντολές. Απ’ την άλλη, ο απτός δημόσιος χώρος, γίνεται ολοένα και περισσότερο ιδιοκτησία των των δυνατών. Οι παράνομες διαφημιστικές πινακίδες «ναρκοθετούν το οδικό δίκτυο», όπως λέει κι ένας πατέρας, γιατί πίσω τους βρίσκονται οικονομικά συμφέροντα, ισχυροί οικονομικοί παράγοντες που μπορούν να επιβάλλουν την παρανομία χωρίς να υφίστανται καμία κύρωση. Η κοινωνία δεν αντιδρά γιατί μαθαίνει τώρα να ζει μέσα απ’ την τηλεόραση και το Διαδίκτυο. Ο δημόσιος χώρος είναι ένα προσωρινό πεδίο ανάμεσα στην εργασία, τη διασκέδαση, το ταξίδι, κι έχει εγκαταλειφθεί στα χέρια των κερδοσκόπων και των ισχυρών, από κάθε άποψη.
Αυτός ο διχασμός μεταξύ του εικονικού και του απτού δημόσιου χώρου, λειτουργεί αυτή τη στιγμή υπέρ των ισχυρών δομών, γι’ αυτό και οι περισσότερες κουβέντες στο Διαδίκτυο προσλαμβάνουν χαρακτηριστικά γηπεδικά, οπαδικά. Συγκρίσεις προϊόντων, συγκρίσεις κομμάτων, συγκρίσεις, συγκρίσεις, συγκρίσεις, με στόχο την κατανάλωση του νέου, του άφθαρτου, του υποσχόμενου ακόμα περισσότερες πωλήσεις. Με τόση σύγκριση όμως, χάνεται η ίδια η κρίση. Αποθεώνοντας και συζητώντας για τα εργαλεία, χάνουμε το ζητούμενο που είναι η δημιουργία. Και το πιο φανερό παράδειγμα, είναι επαναλαμβάνω, οι παράνομες διαφημιστικές πινακίδες: οι πολίτες και οι χρήστες του Διαδικτύου έχουν όλα τα Μέσα και τα εργαλεία για να πιέσουν την κυβέρνηση να τις αποξηλώσει, αλλά δεν το κάνουν… κι αντ’ αυτού προτιμούν να συζητούν για την «ταμπλέτα».

Σημ. Οι διαφημιστικές πινακίδες στους ελληνικούς δρόμους είναι παράνομες σύμφωνα με το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο, το Συμβούλιο της Επικρατείας. Έχουν χαρακτηριστεί διαρκές έγκλημα, αδίκημα που δεν παραγράφεται δηλαδή, απ’ τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Επιπλέον, έχουν καταδικαστεί απ’ όλα τα κόμματα της Ελληνικής Βουλής σε ειδική διακομματική επιτροπή για την οδική ασφάλεια, ενώ στις τελευταίες εκλογές, το ΠΑΣΟΚ επέλεξε να μην τις χρησιμοποιήσει στην προεκλογική καμπάνια του. Ο αγώνας ενάντια στην καταφανή αυτή παρανομία δίνεται από γονείς που έχασαν τα παιδιά τους, εξαιτίας των πινακίδων. Το πρόβλημα είναι ότι: Α. Αποσπούν την προσοχή των οδηγών και Β. Δεν συγχωρούν τα λάθη των οδηγών. Τα συμπεράσματα δικά σας.