Το καινούργιο τραγούδι της Δέσποινας Βανδή ονομάζεται Κορίτσι πράμα. Οι στίχοι του ποπ τραγουδιού παραπέμπουν σ’ ένα λαϊκό μανιφέστο ενάντια στην πατριαρχία και τον φαλλοκρατισμό της ελληνικής κοινωνίας. Με φράσεις του στυλ κουμάντο κάνουν οι φαλλοί, ο διάσημος στιχουργός Φοίβος, επιχειρεί άμεσα να μιλήσει για τη γυναικεία καταπίεση στη χώρα. Η γλώσσα που μειώνει (παιδί ο άνδρας, κόρη η γυναίκα), η μηδενική επαγγελματική προοπτική (επιστήμη ο άνδρας, παντρειά η γυναίκα), η επαγγελματική προοπτική με τίμημα το σεξ (καριέρα στα 4), η αμφισβητήσιμη διανοητική ικανότητα (χαμηλό IQ η γυναίκα), η δήθεν φυσική μειονεξία (η Εύα που φτιάχενται απ’ τα πλευρά του Αδάμ), η καταδικαστική αναπαραγωγή στερεοτύπων (πυρ, γυνή και θάλασσα), είναι μερικά απ’ τα κύρια στοιχεία που συνθέτουν το τραγούδι. Κάθε στίχος προσπαθεί να μεταδώσει ένα είδος θυμωμένης θηλυκότητας ενάντια στην καταπίεση που υφίσταται απ’ την νεαρή της ηλικία. Το τέλος του τραγουδιού λέει στα νεαρά κορίτσια: Μην πεις το ναι να λες μπορεί. Να μένει η ελπίδα ζωντανή.

Και πραγματικά το τραγούδι θα μπορούσε να μας πείσει ότι μιλάει ακριβώς για αυτό, για την καταπιεστική πραγματικότητα που βιώνει η γυναίκα στην ελληνική κοινωνία, τα προβλήματα εκπροσώπησης, τις αδικίες, τις διακρίσεις και τα στερεότυπα που είναι αναγκασμένη να υπομένει εδώ, αν δε συνοδευόταν από ένα βίντεο κλιπ, το οποίο κινείται στην εντελώς διαφορετική κατεύθυνση, επιβεβαιώνοντας και σφραγίζοντας τη ματαιότητα οποιασδήποτε διεκδίκησης απ’ την πλευρά των γυναικών σήμερα. Στο βίντεο η Βανδή μαζί με του γυναικείο συγκρότημα ξεκινούν ντυμένες μαθήτριες, ενώ προς το τέλος μένουν με τα εσώρουχά τους. Αυτό πρέπει να το εκλάβουμε ως εκδίκηση; Ως διαμαρτυρία; Τί διαφορετικό κάνουν, απ’ το να υποβιβάζουν τους εαυτούς τους σε ημίγυμνα αντικείμενα;

Ο τίτλος του τραγουδιού παραπέμπει σε μια φράση της καθομιλουμένης που χρησιμοποιείται με πλήθος αφορμές, έχει δηλαδή πολύσημη χρήση. Ταυτόχρονα όμως η λέξη πράμα σημαίνει αντικείμενο, έχουμε δηλαδή σαφέστατη αναφορά στη γυναίκα αντικείμενο. Η Βανδή μιλάει για το «κορίτσι πράμα», το κορίτσι αντικείμενο αλλά η ίδια γίνεται αντικείμενο όταν πουλά το κορμί της στο βίντεο, δείχνοντας ότι δεν αρκεί η φωνή ή ένα καλό τραγούδι για να κάνει αίσθηση μια τραγουδίστρια. Μια γυναίκα πρέπει οπωσδήποτε να έχει καλλίγραμμο σώμα σήμερα για να σταδιοδρομήσει στο τραγούδι και η Βανδή με το βίντεό της μας το αποδεικνύει περίτρανα. Ο φεμινισμός που επικαλείται είναι προφανώς κάλπικος, κενός περιεχομένου, κι αντιφατικός το λιγότερο.

Το πιο επικίνδυνο όμως απ’ όλα είναι ότι στέλνει διπλά μηνύματα. Απ’ τη μια λέει στα νέα κορίτσια, αυτή είναι η κατάσταση, σας καταπιέζουν απ’ τα γεννοφάσκια σας, και γι’ αυτό πρέπει με κάποιο τρόπο να χειραφετηθείτε, ενώ απ’ την άλλη λέει υιοθετήστε το μόνο αποδεκτό τρόπο για να τα βγάλετε πέρα, επενδύστε δηλαδή στη θυληκότητά σας, η οποία «πουλάει», κάνει τον άνδρα να σας κυνηγά, να σας πληρώνει, να σας κάνει τα χατήρια κ.λπ. Είναι σαν να λέει ότι η καταπίεση και οι διακρίσεις δεν πρόκειται να εξαφανιστούν, εκμεταλλευτείτε λοιπόν τα φυσικά προσόντα σας, μπας κι εξασφαλίσετε κάτι περισσότερο. Πάντα σε υλικό, μετρήσιμο, επίπεδο.

Και ποιός είναι ο τρόπος αντίστασης σε όσα συμβαίνουν; Το παιχνίδι, η λεγόμενη τσαχπινιά. Το τραγούδι προτρέπει τις νεαρές κοπέλες να μην ενδίδουν στα αφεντικά, κρατώντας τους μ’ ένα «μπορεί» σε εγρήγορση και προσμονή. Τότε, λέει η Βανδή, θα μένει η ελπίδα ζωντανή. Πρόκειται προφανώς για μια ατομική ελπίδα «αντίστασης», χωρίς καμία προοπτική συλλογικότητας ή ουσιαστικής κοινωνικής αλλαγής. Το τραγούδι της Βανδή, μαζί με το βίντεο κλιπ του, μάς επιβεβαιώνουν το αδιέξοδο των σχέσεων μεταξύ των φύλων στη χώρα. Η ποπ κουλτούρα απλά το ενισχύει. Τα διπλά μηνύματα, η εκπόρνευση, ο αμοραλισμός, η ελαστικότητα των αξιών, όλα εδώ συνθέτουν ένα ιδιότυπο κράμμα ατελούς χειραφέτησης, έναν ψευδοφεμινισμό που αντιστέκεται σε κάθε αλλαγή και το μόνο που κοιτάζει να διεκδικήσει είναι πώς θα κερδίσει περισσότερα κι ευκολότερα χρήματα…

Να σημειώσω ότι στο βίντεο κλιπ υπάρχει κάτι που συνηθίζεται στα περισσότερα νεανικά βίντεο στην Ελλάδα: μια γκρίζα διαφήμιση της πορτοκαλάδας «λουξ».