Κάτι καινούργιο έχει ήδη ξεκινήσει να κάνει την εμφάνισή του. Στα καταστήματα πωλούνται ήδη τηλεοράσεις με πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Τί συμβαίνει; Μήπως η τηλεόραση όπως τη γνωρίζαμε φτάνει στο τέλος της; Δε θέλω να υποδυθώ τον προφήτη, αλλά η ώρα αυτή πλησιάζει.

Ο Ζαν-Λουί Μισικά έχει γράψει σχετικό βιβλίο εδώ και πέντε χρόνια: «Το τέλος της τηλεόρασης».

Είναι σύνηθες να δαιμονοποιούμε ένα τόσο κυριαρχικό και δημοφιλές Μέσο όπως η τηλεόραση. Το κάνουμε συχνά όσοι χρησιμοποιούμε πολύ το Διαδίκτυο. Ως καθημερινός χρήστης των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης, των μπλογκ και του Διαδικτύου, έχω να σας πληροφορήσω ότι η τηλεόραση βλάπτει σοβαρά την υγεία. Το ίδιο μπορούν να σας πουν κι αρκετοί άλλοι. Την καθαρή πληροφορία μπορείτε πλέον να τη βρείτε πλουσιοπάροχα στο Διαδίκτυο, όπως επίσης και το σχολιασμό της. Σε μεγάλη αφθονία. Τί τον θέλετε λοιπόν τον πρωϊνό σχολιαστή που αναμασά τα ίδια και τα ίδια, μόνο και μόνο για να κάνει πολιτική του καφενείου και να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα μιας δράκας ανθρώπων;

Κι όμως στην τηλεόραση επενδύθηκαν πολλές ελπίδες της ανθρωπότητας. Και το μόνο που έκανε αυτή ήταν να ΜΗ διαψεύσει τις προσδοκίες για διασκέδαση, για διασκέδαση όμως -όπως έγραφε ο Πόστμαν- μέχρι θανάτου. Ενημεροδιασκέδαση, διασκέδαση επενδυμένη με ενημέρωση, διασκέδαση για πάντα. Η επανάσταση της τηλεόρασης ήταν τελικά μια επανάσταση της διασκέδασης. Το τηλεοπτικό προϊόν έγινε πάνω απ’ όλα ένα διασκεδαστικό προϊόν, ένα ευχάριστο κι εύπεπτο θέαμα. Οι κανόνες που μπήκαν στην τηλεόραση ευνόησαν την πώληση προϊόντων δια της διαφήμισης (κρυφής και φανερής), και σταμάτησαν στη διασκέδαση. Η ενημέρωση έπεσε κι αυτή θύμα της. Το περιτύλιγμα έφτασε να είναι πιο σημαντικό κι απ’ το ίδιο το προϊόν…

Τώρα, το Διαδίκτυο τα αλλάζει όλα αυτά.

Δεν πρέπει φυσικά να έχουμε αυταπάτες και να εξιδανικεύσουμε το Διαδίκτυο και τα Νέα Μέσα. Ωστόσο ακόμα εκεί το παιχνίδι είναι ανοικτό και μπορούμε να το επηρεάσουμε όλοι. Δεν είναι ότι η διασκέδαση ξαφνικά θα εκλείψει. Η διασκέδαση έχει έρεισμα, και δε θα εκλείψει ποτέ. Θα εμπλουτιστεί ωστόσο, καθώς θα επανακαθορίζονται οι κανόνες και οι φόρμες της ενημέρωσης. Η τηλεόραση στήνει το σκηνικό για αντιπαραθέσεις, αγιογραφίες, για κοίταγμα μέσα απ’ την κλειδρότρυπα. Το Διαδίκτυο μοιραία θα ακολουθήσει το παράδειγμά της, αλλά δε θα μείνει εκεί. Ήδη βλέπουμε παραδείγματα πιο άμεσων εκπομπών στο Διαδίκτυο που φέρνουν φρεσκάδα και ριζική ανανέωση, μην πω ριζοσπαστικοποίηση του προϊόντος και πειραματισμός με τα οικονομικά μοντέλα. Φυσικά, δε μπορεί κανείς να είναι σε θέση να γνωρίζει σε ποιές μορφές και σε ποιά περιεχόμενα θα εστιαστεί το ενδιαφέρον των χρηστών του Διαδικτύου. Το μόνο σίγουρο είναι ότι εδώ δίνεται η δυνατότητα σε περισσότερους να ανοιχτούν στην παραγωγή έργων.

Το βλέπουμε ολοένα και πιο πολύ ότι τα Νέα Μέσα έχουν ριζικές διαφορές απ’ τα παραδοσιακά. Αυτό είναι κάτι που φοβίζει, αλλά που δίνει κι ελπίδα μαζί. Τώρα, έχουμε τη σπάνια ευκαιρία όλοι, να επηρεάσουμε τις εξελίξεις ως παραγωγοί κι ως καταναλωτές πολιτισμικών έργων. Η εποχή της μονοκρατορίας της τηλεόρασης φεύγει.