Σεναριολογία, εικοτολογία, κουτσομπολιό, άσκηση πολιτικής και μικροπολιτικής, η εικόνα της δημοσιογραφίας μας σήμερα.

Θυμάμαι πόσο συγκλονισμένος ήμουν την πρώτη φορά που είδα Γαλλικό δελτίο ειδήσεων. Παρότι υπήρχε εν εξελίξει ένα πάρα πολύ μεγάλο γεγονός, ο παρουσιαστής προλόγισε το ρεπορτάζ, ύστερε έπαιξε το ρεπορτάζ των τριών λεπτών και το δελτίο συνεχίστηκε για μερικά ακόμα λεπτά, με ισορροπία εθνικών και παγκόσμιων ειδήσεων. Το ολο πράγμα δεν κρατούσε πάνω από 10-12 λεπτά. Βλέποντάς το είχες πάρει μια σφαρική εικόνα του τι συμβαίνει στη Γαλλία και στον κόσμο. Αν ήθελες περισσότερη ανάλυση, μπορούσες να παρακολουθήσεις το τοκ-σοου που ακολουθούσε σε κάποιο άλλο κανάλι, στο οποίο αναλυόταν το επίκαιρο θέμα με καλεσμένους κ.λπ. Κάπως έτσι λειτουργούν όλα τα μεγάλα ειδησεογραφικά κανάλια στον αναπτυγμένο κόσμο. Στην Ελλάδα, αυτά τα δύο είδη έχουν αναμειχθεί σ’ ένα προϊόν. Τα δελτία ειδήσεων μπορεί να κρατούν μέχρι και παραπάνω από μια ώρα… και είναι ολοφάνερο ότι δεν έχουν στόχο μόνο να ενημερώνουν αλλά και να συμμετέχουν στην άσκηση της πολιτικής και της μικροπολιτικής.

Τους τελευταίους μήνες η χώρα συγκλονίζεται από ιστορικά πολιτικά γεγονότα, από την σοβαρότερη πολιτική αστάθεια των τελευταίων χρόνων και τις επιπτώσεις των αδιεξόδων που συσσωρεύτηκαν εδώ κι δεκαετίες. Οι βασικοί πόλοι ενημέρωσης, τα παραδοσιακά και κυρίαρχα Μέσα της χώρα μας αποδεικνύονται εξίσου κατώτερα των περιστάσεων.

Η βασική δουλειά των κυρίαρχων Μέσων μας, με κάποιες εξαιρέσεις φυσικά, είναι το σχόλιο, η ερμηνεία, η εικασία, και η πρόβλεψη. Ελάχιστοι κάνουν πλέον ουσιαστική έρευνα στη χώρα ή μιλούν για τα γεγονότα. Απεναντίας το σχόλιο εξακολουθεί να γνωρίζει μεγάλες δόξες. Και μαζί: οι αδιασταύρωτες πληροφορίες, οι κάθε λογής φήμες, τα σχόλια που διακινούνται ως γεγονότα, τα παραπολιτικά κουτσομπολιά, η παραπληροφόρηση για την οποία κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη. Η Ελληνική δημοσιογραφία, με φωτεινές εξαιρέσεις όπως είπα, επιδίδεται σε κάτι που έχει ειδικευτεί τις τελευταίες δεκαετίες: στην μικροπολιτική. Ψύθιροι, σφυρίγματα και σινιάλα είναι τα φετίχ της. Η Ελληνική δημοσιογραφία συζητά κι ερμηνεύει απ´ το πρωί μέχρι το βράδυ για πρόσωπα και σενάρια. Κάνει εικασίες που τις παρουσιάζει σαν βεβαιότητες και ουσιαστικά ρέπει προς την άσκηση πολιτικής. Στρέφει την προσοχή των πολιτών σε περιττές λεπτομέρειες, χειραγωγεί πολιτικούς, εκβιάζει με κάθε τρόπο το ενδιαφέρον όλων μας, χωρίς να λέει τίποτα σημαντικό στην ουσία. Σε μεγάλο βαθμό φλυαρεί ακατάπαυστα μόνο και μόνο για να δικαιολογεί τη διαφήμιση που λαμβάνει. Με άλλα λόγια, είναι κι αυτή μέρος του προβλήματος. Με τη διαφορά ότι ελάχιστοι μπορούν να την καταστήσουν συνυπεύθυνη. Δυστυχώς, η κριτική των Μέσων, εντός των Μέσων, είναι κάτι που μόνο στις πραγματικά πολιτισμένες χώρες μπορεί να συμβεί.

Κι όμως, υπάρχει χώρος για μια πραγματικά συγκροτημένη, εστιασμένη, πλουραλιστική και άξια δημοσιογραφία. Το Διαδίκτυο είναι πιθανότατα ο φυσικός της χώρος. Ελπίζω να την δούμε ν’ αναπτύσσεται στο άμεσο μέλλον αντικαθιστώντας το παρωχημένο μοντέλο και προϊόν των σημερινών Μέσων.