Το κλείσιμο του Ελεύθερου Τύπου, του e-tipos.com και του ραδιοφωνικού σταθμού city 99,5, εικονογραφεί γλαφυρά το πρόβλημα των Μέσων στη χώρα μας. Είναι γεγονός ότι το τοπίο των παραδοσιακών Μέσων, με ελάχιστες εξαιρέσεις, είναι ζημιογόνο. Οι επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στα γνωστά και μεγάλα Μέσα, τα χρησιμοποιούν είτε για να προωθήσουν δουλειές τους με το δημόσιο ή για να να εξυπηρετήσουν άλλες σκοπιμότητες, πολιτικές ή επιχειρηματικές. Αυτά είναι γνωστά και τετριμμένα. Ωστόσο, τα μεγάλα παραδοσιακά Μέσα εξακολουθούν να λειτουργούν συντηρώντας αυτό που κοινότοπα θα μπορούσαμε να ονομάσουμε το «καρτέλ των ελληνικών media», ή αλλιώς, η «ελληνική μιντιακή φούσκα».

Ένα απ’ τα πιο εύστοχα σχόλια σχετικά με το κλείσιμο των εν λόγω Μέσων, έγινε απ’ τον Juan Antonio Giner, τον επικεφαλής της εταιρείας Innovation που ανέλαβε το σχεδιασμό του νέου Ελεύθερου Τύπου εκ μέρους του ζεύγους Αγγελόπουλου. Ο κ. Giner έγραψε στο μπλογκ του ότι η εφημερίδα δεν ήταν αρκετά ανεξάρτητη, ότι δεν εμπιστεύτηκε τη δύναμή της, κι ότι έγινε έρμαιο της περιρρέσουσας ατμόσφαιρας και των πολιτικών αγκυλώσεων ορισμένων «υψηλά ιστάμενων». Ουσιαστικά, λέει ο Giner, πετάχτηκαν χρήματα στο δρόμο.

Ο ίδιος άνθρωπος επισημαίνει ότι το τοπίο σηκώνει μια πραγματικά ανεξάρτητη εφημερίδα, αλλά δυστυχώς διάφορες δυνάμεις δεν το επιθυμούν αυτό. Ιδού λοιπόν το πρόβλημα: ο ελληνικός Τύπος κατρακυλά και χάνει συνεχώς την αξιοπιστία του διότι υπάρχουν δυνάμεις που τον επιιθυμούν αναξιόπιστο και πλήρως εξαρτημένο. Τα Μέσα στη χώρα μας έχουν χαμηλώσει τον πήχη και ανταγωνίζονται με τη μορφή του καρτέλ σε στρεβλά πεδία, όπως π.χ. πόσες παροχές θα δώσουν την Κυριακή στα φύλλα τους. Εκτός απ’ τις προφανείς δυνάμεις, επιχειρηματικών κέντρων που επιθυμούν να δουλεύουν χωρίς έλεγχο, και πολιτικών που επίσης προτιμούν να καπελώνουν την έρευνα των δημοσιογράφων, υπάρχει και μια δύναμη που υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να αντιμάχεται τον εκφυλισμό της δημοσιογραφίας, κι αυτή δεν είναι άλλη απ’ τις συνδικαλιστικές ηγεσίες.

Ορθά μιλούν οι G700 περί «ζόμπι» που πρέπει να πεθάνουν, αναφερόμενοι στα «μαγαζιά» του ελληνικού Τύπου… Όμως τα ζόμπι πριν πεθάνουν, «δαγκώνουν»… και όταν δαγκώνουν μετατρέπουν τους πάντες σε ζόμπιι. Γι’ αυτό βλέπουμε την ΕΣΗΕΑ και πολλούς άλλους να διεκδικούν, σπασμωδικά κι αυτόματα είναι αλήθεια, την επιβίωση αυτού του παρωχημένου και αναξιόπιστου μοντέλου ενημέρωσης, να διεκδικούν με άλλα λόγια τη συντήρηση της φούσκας, των ζόμπι, του καρτέλ που είναι απολύτως ελεγχόμενο απ’  τις επιχειρήσεις και τα πολιτικά κόμματα.

Αντί να διεκδικηθεί μια νέα δημοσιογραφία, καινούργιες βάσεις για τη λειτουργία των Μέσων, υγιείς συνθήκες για την ανάπτυξη βιώσιμων μοντέλων ανεξάρτητης ενημέρωσης, η ΕΣΗΕΑ αποφασίζει απεργία λόγω του κλεισίματος τριών Μέσων. Και διαμαρτύρεται που τα διαδικτυακά Μέσα συνεχίζουν να εργάζονται κανονικά… Προφανέστατα το πλήγμα για πολλούς εργαζόμενους είναι μεγάλο. Στο συγκεκριμένο κλάδο, η ανεργία, η υποαπασχόληση, το μπλοκάκι, κι άλλες εξίσου σκληρές πρακτικές θερίζουν κι αναγκάζουν τους δημοσιογράφους να υποταχτούν στα πιο εξαρτημένα και αναξιόπιστα Μέσα που υπάρχουν. Όλοι γνωρίζουν ότι όποιος δεν συμμορφώνεται με τις συχνά στρεβλές επιταγές των ιδιοκτησιών μένει εύκολα χωρίς δουλειά., όλοι γνωρίζουν πως υπάρχουν ζητήματα και ονόματα που στα παραδοσιακά Μέσα, απλά δεν τα θίγεις… Αλλά εδώ το θέμα, δεν αφορά μόνο τους εργαζόμενους. Οι εργαζόμενοι θα έπρεπε να υποστηρίζονται και απ’  τα πλούσια, προνομιακά ταμεία των δημοσιογράφων. Το ζήτημα είναι γιατί δε συζητάμε περί μιας διαφορετικής ενημέρωσης στη χώρα. Γιατί δηλαδή δεν διεκδικούμε την ύπαρξη μιας βιώσιμης, αξιόπιστης και ανεξάρτητης δημοσιογραφίας που θα σέβεται τους αποδέκτες της…

Εντωμεταξύ ακούγονται διάφορες φωνές που επαναλαμβάνουν ότι η Ελλάδα έχει πολλά Μέσα. Σαν αποτέλεσμα, το κλείσιμο μερικών απ’  αυτά είναι κάτι υγιές, λένε οι φωνές. Κατά τη γνώμη μου, το κλείσιμο μιας ζημιογόνας επιχείρησης είναι αυτονόητο. Με αυτή τη λογική το ζεύγος Αγγελόπουλου έπραξε ό,τι και κάθε λογικός επιχειρηματίας, εφόσον βέβαια εξάντλησε με υπευθυνότητα κάθε πιθανότητα εξυγίανσης των Μέων του. Βέβαια, το ίδιο θα έπρεπε να κάνουν και πολλοί άλλοι επιχειρηματίες των Μέσων. Δεν το κάνουν όχι γιατί δρουν με ανορθολογικά κριτήρια, αλλά γιατί έχουν άλλη ατζέντα. Θα μπορούσε κάποιος να διανοηθεί ότι θα μείνει το ΠΑΣΟΚ ή η Νέα Δημοκρατία χωρίς τις παραδοσιακές «παραταξιακές» τους εφημερίδες;

Η ύπαρξη πολλών Μέσων δεν είναι απαραίτητα κάτι αρνητικό. Ίσα ίσα μπορεί να βοηθήσει στον πλουραλισμό. Όσο συγκεντρώνεται σε λίγα χέρια η ενημέρωση τόσο θα αυξάνονται οι στρεβλώσεις και θα γιγαντώνονται οι εξαρτήσεις.

Για να απαντήσω στο ερώτημα του τίτλου, νομίζω ότι ελάχιστοι επιθυμούν έναν ανεξάρτητο και βιώσιμο Τύπο. Η κρατική διαφήμιση, οι υπόγειες συμφωνίες, η ίδια η εμπορική διαφήμιση, οι στενές επαφές με τα κόμματα, και μια σειρά άλλων σοβαρών εξαρτήσεων έχουν καταστήσει τη δημοσιογραφία αντικοινωνική. Φυσικά με εξαιρέσεις. Βιώσιμος και ανεξάρτητος Τύπος είναι ένας Τύπος που κατορθώνει να μην έχει παθητικό, να κάνει απερίσπαστος τη δουλειά του, να ελέγχει τις εξουσίες και να ελέγχεται απ’  τους πολίτες. Αυτό δεν είναι ρομαντισμός, είναι μια επιτακτική ανάγκη των καιρών.  Θα επανέλθω σύντομα.