Αν θέλουμε έναν πραγματικά ανεξάρτητο Τύπο πρέπει να τον αποκόψουμε απ’ τις εξαρτήσεις του, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να διερευνήσουμε τρόπους ώστε να τον καταστήσουμε βιώσιμο. Την ίδια στιγμή, αν θέλουμε έναν αξιόπιστο Τύπο πρέπει να ιεραρχήσουμε τις αξίες και τους στόχους των Μέσων εκ νέου. Πώς θα το κάνουμε αυτό; Θα πρέπει να απογαλακτίσουμε τα Μέσα απ’ τους «κηδεμόνες» τους πράγμα που δεν είναι καθόλου εύκολο. Σήμερα, όλοι επικαλούνται την ανεξαρτησία με αποτέλεσμα να την έχουν υποβιβάσει σε ευφημισμό. Προφανώς, υπάρχει μια σχετικότητα και μια κλίμακα διαβάθμισης της ποσότητας και της ποιότητας της ανεξαρτησίας, με την έννοια ότι δεν υφίσταται απόλυτη ανεξαρτησία, αλλά εδώ τείνουμε να καταργήσουμε εντελώς τη συγκεκριμένη ποιότητα, βαφτίζοντας τα πάντα «ανεξάρτητα». Στη χώρα μας κυκλοφορούν τουλάχιστον τρεις εφημερίδες που στο πρώτο φύλλο τους μιλούν για αδέσμευτο, ανεξάρτητο, ή ελεύθερο Τύπο. Πολλές περισσότερες πλέον μιλούν για την ελευθερία τους στα αγγλικά: η φράση FREE PRESS είναι πλέον πάρα πολύ «της μόδας». Εκεί όμως που «όλοι είναι ανεξάρτητοι», στην πραγματικότητα δεν είναι κανένας.

Αυτό που κυρίως μάς λείπει είναι τα κριτήρια βάσει των οποίων θα αποφανθούμε εάν είναι ένα Μέσο ανεξάρτητο,  σε ποιό βαθμό, καθώς και τί σημαίνει αυτό, πώς δηλαδή εκμεταλεύεται την ανεξαρτησία του. Γιατί εδώ το θέμα δεν είναι να φτιάξουμε ένα «ολοκάθαρο» τοπίο, αλλά να εξορθολογίσουμε μια ζωτικής σημασίας λειτουργία της δημοκρατίας (δημοσιογραφία), και να ενημερώσουμε τους πολίτες, ώστε να γνωρίζουν επακριβώς τους περιορισμούς και τις προοπτικές των προϊόντων που καταναλώνει. Εάν θέλουμε έναν πραγματικά ενημερωμένο, εκπαιδευμένο και καλλιεργημένο πολίτη θα πρέπει να κινηθούμε σε κατευθύνσεις απεξάρητησης των Μέσων απ’ τους εκάστοτε χρηματοδότες του που είναι τελικά και οι υποβολείς του περιεχομένου τους. Βέβαια, υπάρχει η άποψη ότι οι πολίτες γνωρίζουν ότι ο Τύπος δεν είναι ανεξάρτητος. Γι’ αυτό και τον απαξιώνουν συστηματικά. Όμως αυτό ακριβώς εξυπηρετεί τα συμφέροντα των εχθρών του ανεξάρτητου Τύπου, που σίγουρα δεν είναι και λίγοι…

Ας δούμε τι συμβαίνει με την κρατική διαφήμιση. Στις λίστες που δίνει του υπουργείο Τύπου παρατηρούμε πολύ εύκολα ότι εφημερίδες με χαμηλή κυκλοφορία λαμβάνουν μεγάλο κομμάτι της διαφήμισης. Επίσης μια εφημερίδα που δεν αγοράζεται από κανέναν, γιατί είναι δωρεάν, παίρνει το μεγαλύτερο ποσό. Σίγουρα, μπορούν να συζητηθούν ασφαλή κριτήρια που θα κατανέμουν τη διαφήμιση ορθολογικά. Οι σκόπελοι όμως είναι πολλοί. Γιατί εκτός απ’ την καταφανή αδικία εφημερίδων όπως π.χ. η Χώρα (μια χαμηλής κυκλοφρίας εφημερίδα που υποστηρίζει την κυβέρνηση και γι’ αυτό φέρεται να λαμβάνει δυσανάλογα μεγάλο μέρος της κρατικής διαφήμισης) έρχεται τώρα και ο δωρεάν Τύπος να αξιώσει ισάξια το μέρος του απ’ τη διαφημιστική πίτα. Πολλοί καλοθελητές θα διεδκδικήσουν με φανερούς και μη τρόπους ένα μερίδιο. Οι σκόπελοι μπορεί να είναι πολλοί, αλλά αξίζει να θεσπιστούν σοβαρά και ασφαλή κριτήρια. Αν θέλουμε οι εφημερίδες και τα Μέσα, να μην είναι οχήματα για την εύνοια κάποιων έναντι άλλων, ούτε οχήματα εξυπηρετήσεων, πρέπει να επιμείνουμε στη θέσπιση κριτηρίων. Διαφωνώ με τη λογική που λέει ότι πρέπει να μοιράζονται τα χρήματα σε λίγους. Είναι υγιές να υπάρχουν πολλά Μέσα, αρκεί να υπάρχει διαφάνεια παντού. Να γνωρίζουμε ποιος χρηματοδοτεί το κάθε έντυπο. Κι από εκεί και πέρα αποφασίζουν οι αναγνώστες ή αλλιώς, οι καταναλωτές. Βεβαίως, το κράτος θα πρέπει να προσφέρει υποδομές και στήριξη στο μεμονωμένο δημοσιογράφο. Οι «επιχορηγήσεις» (οι κρατικές διαφημίσεις δηλαδή) στις επιχειρήσεις του Τύπου θα πρέπει να γίνονται από ανεξάρτητες αρχές με αιρετά μέλη, πάνω στη βάση σοβαρών κριτηρίων, τα οποία θα μεριμνούν και για τους πιο αδύναμους. Ένα πολύμορφο μιντιακό Τοπίο δεν είναι ένδειξη ασθένειας. Το παθολογικό είναι όταν όλα παρουσιάζουν την ίδια ακριβώς εικόνα. Όταν έχουν το ίδιο προϊόν, η υπόθεση μυρίζει ΚΑΡΤΕΛ και συνεννόηση.

Αυτά τα θέματα, καθώς και μερικά άλλα, εξίσου κρίσιμα, θα συζητήσουμε μεθαύριο, Τετάρτη 1/7, στις 20.00, στο Floral, στην οδό Θεμιστοκλέους 80 στα Εξάρχεια, με την αφορμή την παρουσίαση του τρίτου τεύχους του POST-Media. Θα χαρώ πολύ να σας δω εκεί.