Συνάντησα τον φιλόσοφο της καθημερινής ζωής Roman Krzanric για να συζητήσουμε τα βιβλία του. Επισκέφθηκε την Ελλάδα για να δώσει μια ομιλία στο TED. Ο Krznaric έχει γράψει μερικά ενδιφέροντα βιβλία για την καθημερινή ζωή, που αξίζει να διαβάσετε. Στα ελληνικά κυκλοφορεί το Πώς να βρούμε τη δουλειά που μας ταιριάζει (εκδ. Πατάκης, μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης). Δεν είναι βιβλία αυτοβοήθειας. Πρόκειται για απόπειρες επανανοηματοδότησης και καθοδήγησης. Ο Krznaric δεν επιθυμεί να μας κάνει μια “ένεση αισιοδοξίας”, έχει απόλυτη επίγνωση της αχρηστίας των επιφανειακών προτροπών. Γι’ αυτό είναι φιλόσοφος, κι όχι τηλευαγγελιστής.

Περάσαμε μαζί ένα ολόκληρο πρωινό, του πήρα μια συνέντευξη για το GarageBOOKS, τον ξενάγησα στην Πλάκα και του ζήτησα να μου μιλήσει για το καινούργιο βιβλίο του, που κυκλοφορεί τον Φεβρουάριο, το Empathy: A handbook for revolution (Ενσυναίσθηση: Ένας οδηγός επανάστασης). Το μήνυμά του μοιάζει απλό αλλά δεν είναι καθόλου έτσι. Ο Krznaric υποστηρίζει ότι σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε χρειαζόμαστε την ενσυναίσθηση, το να μπαίνουμε στα παπούτσια των άλλων, όπως λένε οι Βρετανοί. Δεν είναι εύκολο. Τα εμπόδια είναι τεράστια. Η αδιαφορία, η απάθεια, ο ναρκισσισμός μας, τα ατομικά μας άχθη, κάνουν την ενσυναίσθηση απρόσιτη και μακρινή.

Αν δε μπεις όμως στα παπούτσια του άλλου είναι αδύνατο να νιώσεις τί πραγματικά του συμβαίνει. Απομακρύνεσαι απ’ την πραγματικότητά του και τον βλέπεις σαν εμπόδιο. Πρέπει να μπεις στα παπούτσια ενός θυμωμένου νεαρού που δε βλέπει μέλλον, πρέπει να μπεις στα παπούτσια ενός ανθρώπου που μόχθησε κι έκανε θυσίες και σήμερα χρεωκοπεί, πρέπει να μπεις στα παπούτσια ενός συνταξιούχου, ενός άνεργου, ενός γονιού, ενός επιχειρηματία, ενός δημόσιου υπαλλήλου, για να καταλάβεις ακριβώς τί του συμβαίνει και για να βρεις σημεία επαφής. Μόνο όταν νιώσουμε ο ένας τον άλλον θα έχουμε την ευκαιρία να πορευτούμε ειρηνικά σε κάτι καλύτερο. Με την κατανόηση και το βαθύ νοιάξιμο για τη θέση του άλλου. Είναι δύσκολο, γιατί πρέπει να κατανοήσεις και τις μεγάλες αδικίες, γιατί πρέπει να μπεις στα παπούτσια ακόμα κι εκείνου που παρανομεί, που αδικεί, που δρα αντικοινωνικά. Κι εκείνος έχει τους λόγους του. Πρέπει να γεφυρώσουμε τα χάσματα που μας χωρίζουν και να μπούμε στα παπούτσια ακόμα κι εκείνου που μας θυμώνει. Να συναισθανθούμε τα βάσανά του, τις ανησυχίες του.

Μιλώντας μ’ έναν διάσημο συγγραφέα θεμάτων της κλιματικής αλλαγής, ο Krznaric συνειδητοποιήσε ότι η ενσυναίσθηση είναι μια αργή επανάσταση. Θα χρειαστούν δεκαετίες μέχρι να εγκαθιδρυθεί σαν modus vivendi. Κι έτσι επικεντρώνεται τώρα σε πρωτοβουλίες που θα επιταχύνουν τη διαδικασία εξάπλωσης της ιδέας. Είναι αισιόδοξος, αλλά κάπως συγκρατημένα. Δεν έχει αυταπάτες, ξέρει με τι έχει να κάνει. Λίγο πριν τον χαιρετήσω βρεθήκαμε στην Πλατεία Αβυσσηνίας. Καθίσαμε στο γνωστό εστιατόριο για να κάνουμε τη συνέντευξη. Ψιλόβρεχε και το παζάρι ήταν κάπως πεσμένο. Του έδειξα ένα καλαθάκι με τάματα, εξηγώντας του τη χρήση τους. Του δώρισα ένα τάμα που έλεγε τη λέξη “ευχαριστώ” κι είπαμε «εις το επανειδείν».