Διάβασα την Καρδερίνα της Ντόνα Ταρτ (εκδόσεις Λιβάνη, μτφρ. Δέσποινα Γιανναρούδη) και σταχυολογώ εδώ δέκα σκέψεις που έκανα διαβάζοντας το ογκώδες βιβλίο:

1. Αν αντέξετε να φτάσετε ως τη μέση, πιθανότατα δε θα μπορείτε να αφήσετε το βιβλίο απ’ τα χέρια σας ως και την τελευταία λέξη της σελίδας 989. Γιατί απ’ την πεντακοσιοστή περίπου σελίδα και μετά, το μυθιστόρημα γίνεται εθιστικό, λαμπρό, σαγηνευτικό. Απ’ την άλλη καταλαβαίνω όσους εγκατέλειψαν την προσπάθεια πριν τη μέση, καθώς οι περιγραφές της Ταρτ κουράζουν και κοιμίζουν ακόμα και τον πιο επίμονο αναγνώστη.

2. Είναι σαφές ότι η 11η Σεπτεμβρίου έχει στοιχειώσει την αμερικανική λογοτεχνία, κι ότι δε σταματά ως μείζον πολιτικό γεγονός να την τροφοδοτεί με αφορμές για εξαιρετικές ιστορίες.

3. Η ιστορία που επινόησε η Ταρτ, έχει όλα μα όλα τα χαρακτηριστικά μιας καλής αφήγησης: ισχυρή πλοκή, ανατροπές, λύση.

4. Ο ήρωας του βιβλίου, ως τραγικό πρόσωπο, ενσαρκώνει την επίπονη προσπάθεια να επιβιώσεις σ’ έναν παράλογο κόσμο. Είναι ένας τραγικός ήρωας του καιρού του.

5. Ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης δε μπορεί παρά να είναι φιλόδοξο, σκληρό και λυτρωτικό.

6. Προσωπικά με έθελξε ιδιαίτερα ο λεκτικός πλούτος της Ταρτ. Σε ανύποπτο χρόνο χρησιμοποιεί σπάνιες λέξεις, που όμως προσδίδουν την κατάλληλη στιγμή, ένα σπάνιο άρωμα στην αφήγηση. Με την ευκαιρία να πω ότι μου άρεσε η ρέουσα κι αποενοχοποιημένη μετάφραση της κυρίας Γιανναρούδη. Ωστόσο, η σελιδοποίηση του βιβλίου, με τη χρήση μικρών γραμμάτων, έκανε την ανάγνωση αρκετά πιο δύσκολο.

7. Θαύμασα όλη τη συζήτηση που εκκινεί το βιβλίο σχετικά με τη ζωγραφική, το έργο τέχνης, το ζωγράφο. Όταν κι αν έρθω κάποτε απέναντι στην Καρδερίνα του Φαμπρίτσιους, θα έχω πολλά να σκεφτώ.

8. Το μυθιστόρημα είναι χορταστικό γιατί περικλείει γενναίες δόσεις στοχασμού. Γι’ αυτό είναι ένα σημαντικό έργο.

9. Επιβεβαιώνεται ακόμα μια φορά η παραδοχή ότι οι αμερικανοί γράφουν σήμερα την ελκυστικότερη λογοτεχνία.

10. Οι τελευταίες σελίδες του βιβλίου, αν και κάπως διδακτικές, κλείνουν με τον καλύτερο τρόπο ένα πραγματικά σπουδαίο μυθιστόρημα.